Gia Tiệp
Liệu cuộc khủng hoảng tương tự tại Ukraine có xảy ra ở eo biển Đài Loan? Tại một hội nghị về quốc phòng vào ngày 15/6 của một tổ chức tư vấn ở Washington, các học giả và nhà lập pháp Mỹ đã nói về những bài học cho Trung Quốc từ cuộc chiến Nga xâm lược Ukraine, và điểm mấu chốt trong Chiến lược Quốc phòng Mới của Mỹ.
“Trung Quốc và Nga rất tập trung vào phá vỡ trật tự quốc tế dựa trên luật lệ mà chúng ta đã xây dựng cùng với các đồng minh hoặc đối tác. Về cơ bản Trung Quốc và Nga xem điều gì xấu cho chúng ta là điều tốt cho họ. Chiến lược quốc phòng của chúng ta cần liên kết những thách thức này”, dân biểu Dân chủ Adam Smith là Chủ tịch Ủy ban Quân sự Hạ viện Mỹ phát biểu tại cuộc họp ngày 15/6.
Hai hành động lớn gần đây của Trung Quốc ở eo biển Đài Loan đã gây căng thẳng trong khu vực: một là Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ký “Đề cương hành động quân sự phi chiến tranh”; hai là Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố rằng eo biển Đài Loan thuộc về Trung Quốc và cảnh báo các tàu của Mỹ không được đi qua nếu không được phép. Một số nhà bình luận lo lắng rằng đây là một tiền đồn tương tự như cuộc chiến xâm lược Ukraine của Putin.
“Tôi hy vọng Trung Quốc sẽ học được một điều từ vụ việc Ukraine: Đánh chiếm lãnh thổ bằng vũ lực là rất tốn kém”, đại diện Mikie Sherrill của Ủy ban Quân sự Hạ viện Mỹ là phi công Hải quân đã nghỉ hưu cho biết tại cuộc thảo luận khác về eo biển Đài Loan vào ngày 15/6. Bà nói rằng Trung Quốc luôn chờ cơ hội để áp đặt ý chí của họ, nhưng bà hy vọng Trung Quốc sẽ học được bài học từ Ukraine rằng hành động quân sự là quá mạo hiểm, cái giá phải trả là quá cao.
Mỹ và các đồng minh đã không ngừng viện trợ cho Ukraine kể từ khi cuộc chiến Nga-Ukraine nổ ra vào tháng Hai.
Ngày 15/6, Tổng thống Mỹ Biden đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Zelensky của Ukraine và hứa rằng Washington sẽ cung cấp thêm 1 tỷ USD hỗ trợ quân sự cho Ukraine. Cùng ngày, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng cho biết có thể ông sẽ sớm tới thủ đô Kyiv của Ukraine để gặp Tổng thống Zelensky.
“Tôi nghĩ câu hỏi cơ bản là, nếu Trung Quốc gây hấn vào một thời điểm nào đó trong tương lai, liệu phản ứng của thế giới có giống như khi Trung Quốc giết nền dân chủ ở Hồng Kông không? Hay giống như cách họ phản ứng với cuộc khủng hoảng ở Ukraine?”, Tiến sĩ Colin Kahl là Thứ trưởng phụ trách quốc phòng của Bộ Quốc phòng Mỹ phát biểu tại Hội nghị An ninh Quốc gia thường niên 2022 của CNAS. “Tôi nghĩ rằng giới lãnh đạo ở Bắc Kinh cần hiểu rằng với tình hình thế giới hiện nay thì tình hình như ở Ukraine có nhiều khả năng xảy ra hơn tình hình như ở Hồng Kông”.
Tiến sĩ Colin Kahl cũng phân tích 4 bài học lớn mà Trung Quốc có thể rút ra từ vụ việc Ukraine.
Thứ nhất: Bắc Kinh có thể đã hoảng sợ trước tính chính xác trong thông tin tình báo của Mỹ và phương Tây, ngoài ra Bắc Kinh đã mắc sai lầm trong việc đánh giá tình hình ở Nga và Ukraine.
Thứ hai: Mô hình công bố thông tin của thế giới dân chủ có thừa khả năng chống lại cuộc chiến tuyên truyền của các chế độ độc tài.
Thứ ba: Đầu tư nhiều tiền vào vũ khí trang bị không thực sự chuyển thành sức mạnh chiến đấu thực tế.
Thứ tư: Quy mô trừng phạt toàn cầu có thể khiến chính quyền Bắc Kinh hành động thận trọng trong vấn đề Đài Loan.
Tiến sĩ Colin Kahl cho biết các lệnh trừng phạt của Mỹ và các đồng minh chống lại Nga rõ ràng đang phát huy hiệu quả. Ông dự đoán: “Năm nay sẽ quét sạch sự tăng trưởng kinh tế của Nga trong 15 năm qua, và tác động của các lệnh trừng phạt chỉ mới bắt đầu”.
“Chiến lược Quốc phòng 2022” của Mỹ đã được công bố vào tháng Ba năm nay. “Hướng dẫn chiến lược tối cao” của quốc phòng Mỹ một lần nữa xác định Trung Quốc là “đối thủ cạnh tranh chiến lược quan trọng nhất” của Mỹ.
“Trung Quốc thực sự là nước duy nhất có ý định và khả năng thách thức Mỹ trên mọi phương diện quân sự, chính trị, ngoại giao, kinh tế và công nghệ. Đây không chỉ là trong hiện tại mà còn trong tương lai”, chuyên gia Colin Kahl phụ trách quốc phòng Mỹ nói.
Nhiều học giả và dân biểu tham dự cuộc họp đề cập đến tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác với các đồng minh khu vực đối với chiến lược quốc phòng của Mỹ.
Dân biểu Mikie Sherrill cho rằng để đảm bảo Mỹ có năng lực tình báo ở eo biển Đài Loan giống như ở Ukraine thì cần phải tăng cường quan hệ khu vực và quan hệ với các đồng minh.
Chủ tịch Ủy ban Quân sự Hạ viện Mỹ là dân biểu Dân chủ Adam Smith cũng nhắc lại, “Tôi nghĩ việc chính quyền Tổng thống Biden sử dụng ngoại giao để xây dựng liên minh trên cơ sở tôn trọng thông lệ của các đối tác là phần quan trọng nhất trong chiến lược (quốc phòng) của Mỹ”.
Theo Gia Tiệp, Đài RFA