Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành
Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc ngày 15/6 đăng bài viết của các tác giả Trương Nhất Phàm, Liễu Ngọc Bằng, Tạ Nhung Bân và Lưu Dương dưới tiêu đề “Ukraine muốn dùng ‘Nhà máy luyện thép Azovstal thứ hai’ để giữ chân quân Nga chăng?” Dưới đây là bản dịch bài báo đó.
Cuộc tấn công của quân đội Nga tại Bắc Donetsk đình trệ không tiến triển được?
Hai tuần lễ rưỡi đã trôi qua kể từ ngày 27/5 khi quân đội Nga bắt đầu trận tấn công mặt đất vào thành phố Bắc Donetsk. Quân Nga đã thành công chiếm được phần lớn thành phố này, quân đội Ukraine bảo vệ Bắc Donetsk chỉ có thể lấy nhà máy hóa chất Azot làm căn cứ địa để chống cự, dường như muốn tái diễn cảnh tác chiến ở nhà máy luyện thép Azovstal tại thành phố Mariupol.
Quan sát chiến thuật tấn công của quân đội Nga, có thể thấy họ đã rút ra bài học đột kích mạo hiểm của “Hành động quân sự đặc biệt giai đoạn một”, chuyển sang áp dụng sách lược chiến thuật đánh chắc tiến chắc, tốc độ tấn công tuy không cao nhưng đánh chắc, có hiệu quả.
Một chuyên gia quân sự nói với nhà báo của “Thời báo Hoàn cầu” là truyền thông phương Tây đưa ra những luận điệu không phù hợp thực tế về thế trận của quân đội Nga tại Bắc Donetsk, họ cho rằng cuộc tấn công của quân Nga đình trệ không tiến triển được, một lần nữa rơi vào cảnh khốn đốn. Trên thực tế, đối với bất cứ quân đội nào, đánh công kiên bên trong đô thị bao giờ cũng là khổ chiến. Đánh công kiên trận địa chiến ở ngoại vi thành phố tuy cũng rất gian khổ nhưng rốt cuộc trận tuyến rõ ràng, hai bên địch ta luôn giữ một khoảng cách nhất định, chủ yếu dựa vào pháo tầm xa và đạn dược tiếp tế từ bên ngoài khu vực tác chiến hoặc dựa vào sự chi viện của không quân để phá hủy công sự phòng ngự của đối phương, sau đó bộ binh và xe tăng hiệp đồng tác chiến tiến hành đột kích chiến thuật. Chiến đấu trên đường phố trong đô thị gặp bất lợi ở chỗ hai bên địch ta đan xen kiểu cài răng lược, để tránh vô tình gây thương tích do nhầm lẫn, khó có thể dùng hỏa lực mạnh để thực hiện phủ kín hỏa lực lên địa điểm tranh giành. Đặc biệt là trường hợp tại địa điểm đó vẫn còn không ít dân thường thì lại càng không thể thường xuyên dùng pháo tầm xa chi viện. Đánh công kiên trên đường phố chỉ có thể dựa vào kiểu tác chiến “nhổ đinh” của lực lượng mặt đất để từng bước tiêu diệt sinh lực đối phương, rất khó sử dụng với quy mô lớn các loại vũ khí công nghệ cao thậm chí vũ khí điều khiển chính xác, bởi lẽ quân địch luôn di chuyển. Để đánh thắng trong chiến đấu trên đường phố, chủ yếu phải dựa vào ưu thế về số người tác chiến và trình độ chiến thuật của từng cá nhân binh sĩ.
Quan sát cách đánh của quân đội Nga đối với quân đội Ukraine cố thủ tại nhà máy hóa chất Azot ở thành phố Bắc Donetsk, có thể thấy họ đã học được kinh nghiệm trong trận đánh nhà máy thép Azovstal [ở thành phố Mariupol] trước đây, tức là áp dụng chiến thuật cắt đứt đường tiếp tế của đối phương và bao vây tiêu diệt. Theo tin của Thông tấn xã Nga, khi trả lời cuộc phỏng vấn của giới truyền thông do Bộ Quốc phòng Nga tổ chức, ông Basulin Phó Tổng chỉ huy lực lượng dân quân của “Nước Cộng hòa nhân dân Donetsk” [tự xưng] cho biết: Ngày 13/6, cây cầu cuối cùng nối Bắc Donetsk với thành phố Lysychansk đã bị phá hủy, trên thực tế Bắc Donetsk đã bị phong tỏa.
Đây không phải là lần đầu tiên người phụ trách chính quyền tỉnh Luhansk của Ukraine thừa nhận với giới nhà báo phương Tây là hai cây cầu trên sông Bắc Donetsk nối Bắc Donetsk với thành phố Lysychansk gần đó đã bị quân đội Nga phá hủy, cây cầu thứ ba đang bị pháo kích dữ dội nên cũng không thể sử dụng, tuyến đường dùng để sơ tán dân thường và để quân Ukraine rút ra khỏi thành phố Bắc Donetsk đã bị cắt đứt, quân đội Ukraine đã mất khả năng tăng viện cho Bắc Donetsk. Basulin dự đoán quân đội Nga “trong vòng một hai ngày tới sẽ tung toàn bộ lực lượng dự bị vào đây để chiếm thành phố này”. Tin tức từ hai phía Nga và Ukraine cho thấy quân đội Ukraine trong nhà máy hóa chất Azot đã bị bao vây cô lập, không có tiếp viện.
Không tồn tại điều kiện có một Azovstal thứ hai
Các trang thiết bị ở bên trong nhà máy hóa chất Azot đúng là những công sự phòng ngự thiên nhiên của quân Ukraine cố thủ tại đây. Hơn nữa, quân Nga do e ngại hóa chất rò rỉ ra ngoài nên cũng chưa sử dụng pháo tầm xa để tấn công. Tuy vậy nhà máy Azot dù sao cũng không được như nhà máy Azovstal, có lẽ quân đội Ukraine ở đây sẽ không giữ trận được quá lâu.
Truyền thông Nga cho biết các lực lượng vũ trang Ukraine muốn biến nhà máy hóa chất này thành một chiến lũy tương tự Azovstal. Đây là một trong những cơ sở sản xuất hóa chất lớn nhất Ukraine, chiếm một nửa diện tích thành phố Bắc Donetsk. Nhà máy Azot chẳng những có mấy chục nhà xưởng và kiến trúc công nghiệp mà còn có hầm tránh bom riêng. Azot là thành phố bên trong thành phố, có nhiều loại nhà xưởng, thậm chí có cả một nhà máy chế biến thực phẩm riêng, một trung tâm chăm sóc sức khỏe và khám bệnh.
Nhưng vị chuyên gia quân sự nói trên cho rằng nhà máy Azot rất khó trở thành một chiến lũy tương tự nhà máy Azovstal có thể cố thủ trong chiến đấu. Một mặt, quân Ukraine thiếu các thiết bị phòng ngự nhiều lớp. Tại Azovstal, quân Nga đánh lâu mà không thắng, chủ yếu do nơi này có hệ thống thiết bị phòng ngự bên trong, nhất là thiết bị ngầm quá lớn và phức tạp, quân Ukraine có thể dựa vào đó để ẩn náu và cố thủ. Nhà máy hóa chất Azot không có hệ thống “mê cung” ngầm dưới đất được thiết kế như tại Azovstal, hầm ngầm tránh bom thì đã đầy thường dân trú ẩn, đồng thời chỗ lánh nạn của Azot lại không vững chắc như ở Azovstal.
Mặt khác, qua hỏi cung các hàng binh là binh sĩ Ukraine và phần tử vũ trang thuộc “Tiểu đoàn Azov” ở Azovstal, phía Nga biết rằng phía Ukraine đã dự trữ sẵn nhiều đạn dược và vật tư dưới hệ thống hầm ngầm ở Azovstal, đều là hàng viện trợ từ trước của phương Tây. Sau khi quân đội Nga tăng cường rõ ràng các cuộc tấn công những vùng chứa vật tư đạn dược phương Tây chuyên chở vào Ukraine, quân Ukraine tại Bắc Donetsk dường như thiếu vật tư tiếp tế, hơn nữa tuyến giao thông nối với Lysychansk dùng để tiếp tế hậu cần và tăng viện đã bị cắt đứt, quân đội Ukraine cố thủ tại đây hoặc là bó tay chờ chết hoặc là gấp rút đầu hàng, hầu như không còn lối thoát nào khác.
Dĩ nhiên phía Ukraine có thể tuyên truyền rằng nhà máy Azot đang kìm chân thế tấn công của quân Nga, nhưng trong tình hình phía Nga đã chiếm được 97% vùng Luhansk thì rốt cuộc quân Ukraine ở nhà máy Azot còn giữ được bao nhiêu niềm tin chống cự — điều đó sẽ rất nhanh có câu trả lời.
“Cuộc chiến giành giật các cơ sở công nghiệp” sẽ còn tiếp diễn
Quan sát tình hình chiến trận của quân đội Nga tại Mariupol và Bắc Donetsk, có thể thấy mỗi lần đánh chiếm các thành phố công nghiệp nặng, họ đều tiến hành đánh công kiên thành phố, là một hình thức tác chiến gian khổ. Họ phải làm như vậy là do tính chất đặc biệt của các thiết bị công nghiệp.
Có phân tích cho rằng sau đây hành động tác chiến của quân đội Nga sẽ có thể không thoát khỏi định mệnh đánh chiếm các cơ sở công nghiệp nặng của Ukraine. Cho dù là Kharkiv ở miền Đông, Zaporoze ở miền Nam hay Odesa ở Tây Nam, tất cả đều là những cơ sở công nghiệp nặng của Ukraine, khắp nơi đều có các nhà máy luyện thép, nhà máy hóa chất, nhà máy nhiệt điện, các cơ sở công nghiệp chế tạo ô tô và máy bay. Các cơ sở đó đều sẽ được quân đội Ukraine biến thành căn cứ địa quan trọng để chống lại sự tấn công của quân đội Nga, sau đây quân Nga sẽ phải tác chiến nhổ hết từng căn cứ đó.
Quan sát tình hình chiến sự tại tỉnh Luhansk có thể thấy quân Nga có thể chiếm được Bắc Donetsk trong vòng một ngày. Hiện nay Lysychansk, nơi Ukraine bố trí lực lượng phòng thủ mạnh, sẽ “theo thứ tự” trở thành thành phố quan trọng tiếp sau bị quân đội Nga tấn công. Cũng như Bắc Donetsk, Lysychansk là trung tâm công nghiệp vùng Donbas và là thành phố mỏ quan trọng. Đây còn là trung tâm trung chuyển hậu cần của quân đội Ukraine ở vùng này. Một khi Bắc Donetsk thất thủ thì Lysychansk sẽ trở thành “chiến lũy” cuối cùng của quân Ukraine tại Luhansk, chắc hẳn các trang bị công nghiệp ở đây sẽ được họ sử dụng để liều mình chống cự. Trận đánh giành giật Lysychansk có thể sẽ thê thảm hơn trận đánh tại Bắc Donetsk.
Thông tấn xã Nga ngày 14/6 đưa tin: Trợ lý Bộ trưởng Bộ Nội vụ “Nước Cộng hòa nhân dân Luhansk” nói trên kênh 1 Truyền hình Nga là khoảng 2500 phần tử vũ trang Ukraine, kể cả 500-600 lính đánh thuê nước ngoài, hiện còn ở trong nhà máy hóa chất Azot tại thành phố Bắc Donetsk. Quân đội Nga ngày 14/6 thông báo: từ 8 giờ đến 20 giờ ngày 15/6 (giờ Moskva), phía Nga sẽ mở một hành lang nhân đạo đi Svatovy, một thành phố ở Bắc Luhansk, thường dân sẽ được đưa đến các địa điểm bố trí tạm thời
Nguyễn Hải Hoành biên dịch từ nguồn tiếng Trung俄攻势停滞不前？乌克兰想用“第二个亚速钢铁厂”拖住俄军 ？, 环球时报 2022-06-15.