Lam Giang
Bộ trưởng Ngoại giao Guatemala ngày 30/8 tuyên bố quốc gia Trung Mỹ này sẽ “luôn ủng hộ” Đài Loan, sau khi Trung Quốc tiến hành các cuộc tập trận quân sự lớn nhất từ trước đến nay xung quanh hòn đảo tự trị vào đầu tháng này. Đáp lại, phía Bắc Kinh nói rằng Đài Loan đang tự “lừa mình dối người” bằng cách sử dụng “quan hệ ngoại giao để thao túng chính trị”.
Gặp Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tại văn phòng tổng thống ở Đài Bắc, ông Mario Bucaro nói rằng Guatemala và Đài Loan là “những quốc gia cùng chí hướng”, được thống nhất bởi một “liên minh dân chủ”.
Ông Bucaro nói: “Guatemala sẽ luôn ủng hộ Đài Loan vì chúng tôi có niềm tin vững chắc vào các nguyên tắc hòa bình, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ”.
“Hòa bình là không thể mặc cả, nhưng đặc biệt chủ quyền là không thể thương lượng”.
Phát biểu được đưa ra chỉ vài tuần sau khi Bắc Kinh kết thúc một loạt các cuộc tập trận xung quanh Đài Loan để đáp lại chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi tới hòn đảo này vào đầu tháng 8. Theo báo chí Mỹ, Trung Quốc đã triển khai các tàu ngầm tàng hình mới đến Hạm đội Hoa Đông, và nhiều nước cũng đang bí mật giúp Đài Loan tự chế tạo tàu ngầm.
Ngoại trưởng Guatemala không đề cập đến Trung Quốc trong phát biểu của mình nhưng nói rằng, chuyến thăm của ông tới hòn đảo tự trị là để “nói với thế giới tầm quan trọng của việc thể hiện sự đoàn kết với người dân Đài Loan cũng như niềm tin rằng chỉ có đối thoại mới có thể thắng lợi khi đối mặt với bất kỳ cuộc xung đột nào”.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói trong một cuộc họp báo hàng ngày rằng nhà chức trách trong Đảng Dân Tiến cầm quyền của Đài Loan đang tự “lừa mình dối người” bằng cách sử dụng “quan hệ ngoại giao để thao túng chính trị” vốn “không thể ngăn chặn tính tất yếu lịch sử của sự thống nhất Trung Quốc”.
Ông Triệu thúc giục Guatemala đưa ra quyết định “phù hợp với xu hướng lịch sử”.
Trong phát biểu của mình, bà Thái Anh Văn lưu ý rằng Đài Loan là “quốc gia châu Á” đầu tiên mà ông Bucaro đến thăm kể từ khi được bổ nhiệm làm ngoại trưởng, đồng thời bà cảm ơn Guatemala đã ủng hộ Đài Loan về mặt ngoại giao sau các cuộc tập trận của Trung Quốc.
Guatemala là một trong 14 quốc gia còn giữ quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan và cũng là một trong ba đồng minh còn lại của Đài Loan ở Trung Mỹ. Hai quốc gia còn lại là Honduras và Belize.
Trung Quốc coi Đài Loan là một trong những tỉnh của họ và không có quyền của một nhà nước, một quan điểm mà chính phủ Đài Loan phản đối gay gắt. Bắc Kinh đang tăng cường áp lực để giành lấy những người bạn còn lại của Đài Loan.
Vào tháng 12, Trung Quốc đã tái thiết lập quan hệ với Nicaragua và chính phủ đã công khai cho biết họ đang nỗ lực để hạ con số này xuống còn số không.
Vấn đề này có ý nghĩa địa chính trị rộng lớn hơn trong lúc Hoa Kỳ lo ngại về việc Trung Quốc đẩy mạnh các hoạt động ở Trung Mỹ.
Trước thềm cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 ở Honduras, một phái đoàn Hoa Kỳ đến thăm đã nói rõ rằng họ muốn quốc gia Trung Mỹ duy trì quan hệ với Đài Loan.
Tổng thống Xiomara Castro từng có ý tưởng từ bỏ Đài Bắc để nghiêng về phía Bắc Kinh trong chiến dịch tranh cử, hiện nay đã đứng về phía Đài Loan.Lam Giang