Cù Tuấn, dịch
14-12-2022
Tóm tắt: Hầu như không có ai mạo hiểm ra ngoài ngay cả sau khi chính phủ nới lỏng các biện pháp phòng chống đại dịch. Thuốc cảm và cúm khan hiếm, nhưng nguồn cung cấp thực phẩm có vẻ đầy đủ.
Các nhà hàng đóng cửa vì có quá nhiều nhân viên dương tính với Covid. Những nhân viên giao đồ ăn vốn thường có mặt ở khắp mọi nơi trên những chiếc xe máy thì đã gần như biến mất vì dịch bệnh. Các hiệu thuốc đã hết sạch thuốc trị cúm, và các siêu thị đã cạn kiệt những thứ thiết yếu như dung dịch khử trùng và khăn lau kháng khuẩn.
Chưa đầy một tuần sau khi chính phủ Trung Quốc dỡ bỏ các hạn chế nghiêm ngặt của “Zero Covid” sau một loạt các cuộc biểu tình trên khắp đất nước này, Bắc Kinh trông giống như một thành phố đang trong tình trạng bị phong tỏa – lần này là do người dân tự áp đặt. Vỉa hè và phố mua sắm dành cho người đi bộ trở nên vắng hoe, và những con đường giao thông đông đúc một thời giờ vắng tanh. Người dân đang chui rúc trong nhà và tích trữ thuốc trong khi dịch Covid quét qua thành phố thủ đô Trung Quốc.
Yue Jiajun, một chủ nhà hàng ở Bắc Kinh, cho biết: “Bây giờ không ai dám ra ngoài, người dân ban đầu thì ăn mừng khi khách hàng được phép đi ăn nhà hàng vào tuần trước, nhưng sau khi họ biết rằng số ca nhiễm gia tăng đột biến, dân lại không dám tới nhà hàng.”
“Ngay cả bán hàng mang đi, tôi cũng không có khách hàng”, ông Yue nói, thừa nhận rằng nếu có khách mua thì có lẽ cũng không có đủ tài xế giao hàng cho các đơn đặt hàng của ông.
Khắp thành phố này, người dân đang bị ám ảnh khi nhận thức được rằng một loại virus mà hầu hết thế giới từng trải qua đang lần đầu tiên được lây lan tự do và nhanh chóng tại đây, ba năm sau khi nó xuất hiện. Weibo, dịch vụ truyền thông xã hội phổ biến của Trung Quốc, tràn ngập thông tin người dân trên khắp đất nước chia sẻ về các ca lây nhiễm và trải nghiệm cá nhân của họ với bệnh Covid.
“50 đến 60% người thân và bạn bè của tôi đã có kết quả xét nghiệm dương tính”, một người viết trên trang mạng xã hội Weibo.
Liu Qiangdong, giám đốc điều hành của trang thương mại điện tử JD(.)com, và Wang Shi, một ông trùm bất động sản, đã chia sẻ trên Weibo kinh nghiệm của họ về việc hồi phục sau Covid. Zhang Lan, người sáng lập chuỗi nhà hàng nổi tiếng South Beauty Group, dù bị mắc Covid nhưng đã cố gượng dậy để bán thực phẩm bổ sung vitamin và xúc xích như những phương thuốc chữa bệnh tiềm năng trên một buổi phát livestream.
“Tôi ở đây để khuyến khích các bạn”, cô Zhang nói với người xem. “Hãy điều chỉnh tâm lý, và uống nhiều nước. Bạn sẽ ổn thôi.”
Que xét nghiệm kháng nguyên nhanh hiện là một trong những mặt hàng hot nhất trong thị trấn sau khi chúng gần như đã bị bán hết sạch tại các cửa hàng. Thuốc cảm cũng trở nên khó tìm, tại các phòng khám bệnh viện hoặc tại các hiệu thuốc. Nhiều người dân phàn nàn rằng lẽ ra thành phố phải làm nhiều hơn nữa để lường trước sự bùng phát của Covid và dự trữ thuốc trước thời hạn.
“Vấn đề cấp bách nhất là tình trạng thiếu thuốc men”, một cư dân Bắc Kinh 25 tuổi chỉ cho biết họ của mình là Wang để tránh phiền phức.
Ông Wang nói rằng ông bị sốt 38 độ C, đau họng và chóng mặt vào sáng ngày 10/12. Ông đã có kết quả dương tính với coronavirus khi xét nghiệm kháng nguyên nhanh tại nhà và đến phòng khám tại bệnh viện.
“Tôi không biết liệu mình có biết cách chữa đúng ngay tại nhà hay không, vì vậy tôi đã đến bệnh viện để tìm hiểu xem có gì quan trọng cần phải lưu ý không”, ông Wang nói và cho biết thêm rằng ông đã cố gắng để được cho thuốc giảm đau ibuprofen và một phương thuốc thảo dược phổ biến có tên Lianhua Qingwen, mà đang bị đội giá khủng khiếp.
Thay vào đó, bác sĩ lại kê toa loxoprofen, một loại thuốc giảm đau khác, và hạt Ganmao Qingre, một phương thuốc thảo dược ít được ưa chuộng hơn. Ông Wang nói: “Nhiều loại thuốc có nhu cầu lớn hiện không có sẵn và tôi không biết liệu các loại thuốc khác được kê đơn có thể có tác dụng tương tự hay không.”
Vincent Chen cho biết anh đã nhờ bạn bè bên ngoài Bắc Kinh gửi thuốc hạ sốt cho mình sau khi anh không thể tìm thấy bất kỳ loại thuốc nào anh cần tại các hiệu thuốc địa phương hoặc trên mạng. Chen đã phải dùng dịch vụ chuyển phát nhanh vì các dịch vụ thông thường quá bận rộn hoặc không có đủ nhân viên.
Chen, 35 tuổi, cho biết: “Những công ty chuyển phát đang bị tê liệt.”
Những người khác cũng đã bắt kịp tư duy của Chen. Các hướng dẫn hiện đang phổ biến trên Weibo dạy cư dân Bắc Kinh cách mua thuốc từ các hiệu thuốc ở vùng nông thôn.
Việc tích trữ các loại thuốc không chỉ giới hạn ở thuốc ho và viên ngậm. Các cửa hàng hiện đang hết đào đóng lọ vì chúng được cho là chứa đủ chất dinh dưỡng để tránh virus. Món ăn nhẹ và ngọt phổ biến ở đông bắc Trung Quốc này thường để điều trị các triệu chứng cảm lạnh, nhưng giờ đây nó dường như đang có một lượng lớn khách hàng ở những vùng khác khi mọi người cố gắng vượt qua dịch Covid. Truyền thông nhà nước đã phải xem xét, và sau đó tuyên bố rằng không có bằng chứng nào cho thấy món đào đóng lọ này có thể giúp chữa Covid cả.
Đây không phải là lần duy nhất trong tuần trước, chính phủ phải vào cuộc để cố gắng làm dịu cơn sốt vì một loại thuốc nào đó. Cơ quan Quản lý Nhà nước về Quản lý Thị trường, một cơ quan giám sát thị trường, đã cảnh báo các nhà sản xuất và nhà bán lẻ về tình trạng tăng giá chóng mặt của thuốc thảo dược Lianhua Qingwen, khi nó được bán với giá cao hơn gấp ba lần so với giá thông thường.
“Việc tăng giá quá mức sẽ bị nghiêm cấm”, cơ quan quản lý cho biết hôm 10/12.
Cổ phiếu của Shijiazhuang Yiling Pharmaceutical, nhà sản xuất thuốc thảo dược Lianhua Qingwen, đã tăng hơn 20% trên thị trường chứng khoán Thâm Quyến kể từ khi chính phủ nới lỏng các hạn chế Covid.
Sự thiếu hụt dường như không áp dụng cho lương thực. Bắc Kinh đã nhiều lần hứa rằng các cửa hàng tạp hóa sẽ vẫn đủ đồ bán trong đại dịch. Thủ đô Bắc Kinh, với tầm quan trọng chính trị của nó, theo truyền thống được ưu tiên cung cấp thực phẩm.
Những đống lớn cam, ngô, bắp cải và các sản phẩm khác vẫn có sẵn tại các siêu thị trong thành phố mà có đủ nhân viên để tiếp tục mở cửa bán hàng. Các khu vực duy nhất có lượng hàng tồn kho giảm dần là khu vực dành cho các sản phẩm tẩy rửa và rượu, trong khi các khách hàng cố gắng tính toán thời gian họ cần ở trong nhà.
Các doanh nghiệp khác không may mắn như các siêu thị. Trung Quốc đã cố gắng hồi sinh ngành du lịch vào tuần trước bằng cách dỡ bỏ nhiều hạn chế đối với việc đi lại giữa các tỉnh. Nhưng một số khách sạn ở Bắc Kinh đã ngừng nhận khách mới vì họ có quá ít nhân viên phục vụ.
Mức độ nghiêm trọng của đợt bùng phát này ở Bắc Kinh rất khó nhận biết. Hệ thống xét nghiệm hàng loạt của Trung Quốc đang bị dỡ bỏ nên chưa rõ số ca nhiễm là bao nhiêu. Thành phố này đã ghi nhận 559 ca nhiễm được xác nhận và 468 ca nhiễm không có triệu chứng vào ngày 12/12, giảm so với 1.163 ca nhiễm được xác nhận và 3.503 ca nhiễm không có triệu chứng vào ngày 5 tháng 12, ngày cuối cùng các nhà chức trách yêu cầu phải có xét nghiệm PCR âm tính thì mới được vào các điểm công cộng.
Các dữ liệu sẵn có khác cho thấy Bắc Kinh đang có số ca nhiễm tăng đột biến. Li Ang, phát ngôn viên của Ủy ban Y tế thành phố Bắc Kinh, cho biết trong một cuộc họp báo ngày 12/12 rằng số cuộc gọi cho các dịch vụ khẩn cấp vào ngày 9/12 cao gấp sáu lần so với bình thường và số lượt người dân đến các phòng khám chữa sốt đã tăng gấp 16 lần trong một tuần.
Một trong những câu hỏi lớn nhất là liệu Trung Quốc có thể duy trì chăm sóc y tế cho những người mắc bệnh Covid nặng hoặc những người mắc các bệnh không liên quan cần điều trị hay không. Bắc Kinh là nơi có một số bệnh viện tốt nhất trên toàn Trung Quốc, và do vậy có lợi thế hơn các khu vực nông thôn. Thành phố này đã kêu gọi mọi người không gọi điện cho đường dây nóng khẩn cấp y tế nếu họ không có triệu chứng hoặc chỉ mắc Covid với triệu chứng nhẹ.
Một số người già đã ra khỏi bệnh viện ở quận Đông Thành hôm 9/12 cho biết trong các cuộc phỏng vấn riêng rằng họ đã được điều trị, bao gồm chạy thận nhân tạo và băng bó cho bàn chân bị thương.
Nhưng có một ông già 66 tuổi phàn nàn về cơn đau lưng mãn tính đã kéo dài một tuần, nói rằng ông đã bị từ chối vì phòng cấp cứu đã chật kín. Người đàn ông này chỉ cho biết họ của mình là Gao do sợ bị phiền phức, nói rằng ông sẽ quay lại bệnh viện sau vào ngày 11/12.
“Tôi vẫn còn đau”, ông nói. “Tôi sẽ lại đến khám lần nữa.”