Liên Thành
Kể từ khi chính phủ Trung Quốc thực thi “Luật quân nhân dự bị” vào tháng 3 năm nay, ngoại giới đã trở nên cảnh giác hơn về ý định tăng cường quân đội và chuẩn bị chiến tranh của Bắc Kinh.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken gần đây đã tuyên bố rằng, Quân đội Trung Quốc (PLA) sẽ có khả năng xâm lược Đài Loan vào năm 2027. Các chuyên gia tại Đài Loan nghiên cứu về quân đội Trung Quốc chỉ ra rằng đến năm 2027, quy mô lực lượng dự bị của PLA sẽ lên tới 7,3 triệu người, tham vọng quân sự của ĐCSTQ không chỉ nhằm vào eo biển Đài Loan mà còn gây ra mối đe dọa cho khu vực và thế giới.
Căng thẳng an ninh trên eo biển Đài Loan gần đây đã trở thành tâm điểm chú ý của quốc tế. Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Canada Trudeau đã ra tuyên bố chung sau khi hội đàm song phương tại Canada ngày 25/3, theo giờ Đài Bắc, nhắc lại tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan.
Vào ngày 23 tháng 3, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Blinken tuyên bố tại một phiên điều trần của Quốc hội Hoa Kỳ rằng, ông đồng ý với đánh giá của Cơ quan tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA) rằng, Quân đội Trung Quốc có khả năng xâm chiếm Đài Loan bằng vũ lực vào năm 2027.
Thời điểm năm 2027 ban đầu được cảnh báo bởi cựu Tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, Đô đốc Philip Davidson, khi ông đảm nhận vị trí Tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương vào tháng 3 năm 2021.
Cùng ngày 23/3, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ, Mark Milley, phát biểu tại phiên điều trần trước Quốc hội rằng, ĐCSTQ là đối thủ địa chiến lược nghiêm trọng nhất của Hoa Kỳ hiện nay, một cuộc chiến Mỹ – Trung là không thể tránh khỏi, nhưng nó sẽ không sớm xảy ra.
Đồng thời, Bắc Kinh cũng liên tục mở rộng nguồn dự trữ để tăng cường huy động quốc phòng.
Từ ngày 1 tháng 3 năm nay, Bắc Kinh bắt đầu thực hiện “Luật quân nhân dự bị” mới. Luật này được thông qua tại Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc vào ngày 30 tháng 12 năm 2022, quy định rằng “Quân nhân dự bị là thành viên của lực lượng vũ trang quốc gia, và là nguồn bổ sung quan trọng cho quân đội tại ngũ trong thời chiến, nhằm bảo vệ tổ quốc”.
Giới phân tích cho rằng, việc ban hành “Luật quân nhân dự bị” không chỉ có nghĩa là lực lượng dự bị của quân đội Trung Quốc sẽ hướng tới con đường phát triển độc lập, không còn gắn liền với sự phát triển của các tổ chức dân quân, mà còn có nghĩa là chính phủ Trung Quốc sẽ đưa thêm nhiều “quân nhân” vào biên chế từ hệ thống nghĩa vụ dự bị.
Những quân nhân này có thể được chuyển trực tiếp cho quân đội tại ngũ tùy theo nhu cầu vào thời điểm bình thường, và trở thành kho tiếp tế cho việc mở rộng quân đội Trung Quốc.
Trong một cuộc phỏng vấn với VOA, Tiến sĩ Dương Thái Nguyên (Yang Taiyuan), cựu trợ lý giáo sư của Viện Các vấn đề Quân sự Trung Quốc tại Đại học Quốc phòng Đài Loan, và hiện là nhà nghiên cứu đặc biệt của Tạp chí Nghiên cứu ĐCSTQ của Đài Loan, cho biết mục đích của lực lượng dự bị của quân đội Trung Quốc là để che giấu quân nhân khỏi người dân và che giấu tham vọng mở rộng quân đội của ĐCSTQ.
Tiến sĩ Dương nói rằng: “Nó tương đương với một sự mở rộng quân sự trá hình. Sự điều chỉnh này là để thực hiện các yêu cầu chuẩn bị chiến tranh của ông Tập Cận Bình”.
Một số phương tiện truyền thông Đài Loan, bao gồm Newtalk, coi Luật quân nhân dự bị của Bắc Kinh là “bước đầu tiên chuẩn bị cho cuộc xâm lược Đài Loan bằng vũ lực”.
Về vấn đề này, tiến sĩ Dương nói rằng, mục tiêu xây dựng quân đội hiện tại của Bắc Kinh đã thực sự vượt trội. Theo đuổi mục tiêu trở thành cường quốc khu vực và cường quốc thế giới, Bắc Kinh đẩy mạnh hiện đại hóa quân đội và chuẩn bị cho các cuộc chiến tranh, chủ yếu để chống lại các cường quốc châu Âu và Hoa Kỳ, không phải chống lại Đài Loan, nhưng cũng có thể sử dụng eo biển Đài Loan làm bàn đạp khi cần thiết.
Lực lượng dự bị của Trung Quốc bao gồm các đơn vị dự bị trực thuộc PLA, các thành viên đăng ký nghĩa vụ dự bị và quân nhân chuyên nghiệp và kỹ thuật. Về số lượng quân nhân dự bị, Bắc Kinh chưa bao giờ công khai, cho tới tháng 9 năm 2009, website của chính phủ Trung Quốc dẫn nguồn Tân Hoa Xã – cơ quan ngôn luận của ĐCSTQ đưa tin, lúc đó quân đội Trung Quốc có 510.000 quân dự bị và hơn 5,3 triệu người đăng ký nghĩa vụ quân sự, và có 1,2 triệu quân nhân chuyên nghiệp. Điều đó có nghĩa là, quân đội Trung Quốc có lực lượng dự bị là 7,01 triệu người vào năm 2009, và không có dữ liệu công khai chính thức nào có liên quan kể từ đó.
Sau ngày 1 tháng 7 năm 2020, ĐCSTQ tuyên bố rằng lực lượng dự bị sẽ được hợp nhất hoàn toàn vào hệ thống lãnh đạo và chỉ huy của quân đội, và sự lãnh đạo kép của quân đội và địa phương trước đây sẽ được điều chỉnh thành sự lãnh đạo tập trung và thống nhất của Trung ương Đảng và Ủy ban Quân sự trung ương.
Tiến sĩ Dương Thái Nguyên nói rằng chính phủ Trung Quốc hiện đang phải đối mặt với tình hình thế giới nghiêm trọng và “cần những người có thể chiến đấu ngay lập tức”, vì vậy ước tính họ sẽ bổ sung thêm quân nhân cho lực lượng dự bị, và số lượng quân nhân dự bị đã đăng ký sẽ giảm xuống hơn 4 triệu người; để giành chiến thắng trong cuộc chiến thông tin, số quân nhân chuyên nghiệp và kỹ thuật sẽ tăng nhẹ lên 1,5 triệu người. Vì vậy, đến năm 2027, lực lượng dự bị của quân đội Trung Quốc ước tính lên tới hơn 7,3 triệu người, trong đó có 1,8 triệu người là lực lượng dự bị động viên, đây cũng là lực lượng chính của lực lượng dự bị động viên.
Tiến sĩ Dương cho biết, động thái này nhằm nhanh chóng mở rộng số lượng quân nhân dự bị để họ có thể trở thành lực lượng dự bị mạnh cho lực lượng quân đội tại ngũ; thứ hai, là cải thiện việc huấn luyện các mục tiêu huy động dự bị để họ có thể thành thạo vận hành thiết bị của quân đội.
Tiến sĩ Dương cũng đánh giá rằng tổ chức lực lượng dự bị trong tương lai của quân đội Trung Quốc sẽ dần dần được điều chỉnh từ các “sư đoàn dự bị”, “lữ đoàn dự bị” và “trung đoàn dự bị” thành “lữ đoàn tổng hợp” và “tiểu đoàn tổng hợp”, đồng thời trang bị cũng sẽ dần được thay đổi giống như quân nhân tại ngũ, để cùng hòa nhập và phát triển với quân nhân tại ngũ.
Ngoài ra, Bắc Kinh cũng có thể giảm tốc độ tăng trưởng của Lực lượng Dự bị Lục quân và tăng quy mô của các quân chủng khác để đáp ứng nhu cầu tác chiến trong tương lai.
Trong một cuộc phỏng vấn với Đài VOA, ông Tô Tử Vân (Su Ziyun), Giám đốc Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh của Đài Loan, cho biết lực lượng dự bị 7,3 triệu người của quân đội Trung Quốc là một ước tính thận trọng. Lấy cơ sở dân số tương đối lớn của Trung Quốc làm ví dụ, sẽ hợp lý khi ước tính rằng, con số của lực lượng dự bị cộng với dân quân là hơn 14 triệu người. Con số hơn 10 triệu quân nhân dự bị cũng được trang mạng An ninh mạng công cộng Bắc Kinh cho biết vào ngày 30/9/2022.
Ông Tô nói rằng luật quân nhân dự bị của ĐCSTQ chắc chắn là nhằm mục đích chuẩn bị cho chiến tranh, nhưng nó không có mối liên hệ trực tiếp nào với eo biển Đài Loan, bởi vì Bắc Kinh không thể dành hàng chục triệu nhân lực cho các hoạt động xuyên biển.
Ông cho rằng, nếu nổ ra chiến tranh ở eo biển Đài Loan thì lực lượng đổ bộ sẽ tạo nên trận chiến then chốt, nhưng việc bảo vệ eo biển Đài Loan, biển Hoa Đông và biển Đông đều dựa vào phòng không trên biển và trên không. Đài Loan cũng sẽ dựa vào hỏa tiễn phòng không và hỏa tiễn chống hạm để ngăn chặn ĐCSTQ.
Do đó lực lượng dự bị của ĐCSTQ nhiều khả năng sẽ được sử dụng làm nguồn cung cấp hậu cần bổ sung trong thời chiến, hoặc thành lập đội quân tuyến hai để phòng thủ sau khi quân chủ lực tuyến đầu xuất phát, hoặc một số quân nhân cũng sẽ ra mặt trận hỗ trợ nhiệm vụ tác chiến.
Ông Tô Tử Vân nói rằng: “Ví dụ, Bán đảo Triều Tiên giáp với Trung Quốc, hoặc biên giới Trung-Ấn nơi chiến tranh có thể nổ ra bất cứ lúc nào, có thể là chiến trường liên quan trực tiếp hơn đối với lực lượng dự bị Trung Quốc.”
Ông tin rằng việc mở rộng lực lượng dự bị của quân đội Trung Quốc có thể không nhất thiết được hiểu trực tiếp là mở rộng quân sự trá hình, bởi vì bất kỳ quốc gia nào, kể cả Hoa Kỳ dân chủ hay Khối thịnh vượng chung của Anh (Commonwealth of Nations), cũng có các khu vực huy động quốc phòng.
ĐCSTQ là mối đe dọa chính đối với Đài Loan, nhưng Đài Loan không nên tự ti, và đừng nghĩ rằng “bọn cướp tà ác chỉ đang nhắm vào một mình Đài Loan”. Mất lòng tin sẽ gây bất lợi cho khả năng tự vệ của Đài Loan, vì vậy vấn đề là nên nhìn nhận mối đe dọa một cách khách quan.
Vào tháng 1 năm nay, Nhật báo quân sự Trung Quốc (People’s Liberation Army Daily) đã đăng một bài báo về lực lượng dự bị và động viên quốc phòng, cho biết: “Hiện tại và trong tương lai, Trung Quốc đang trong giai đoạn quan trọng để phát triển từ lớn đến mạnh, và vượt qua các rào cản. Những nguy cơ, thách thức không lường trước sẽ tiếp tục xuất hiện, và việc xây dựng lực lượng dự bị động viên, dự bị động viên quốc phòng do địa phương xây dựng và nắm chắc trong tay, sử dụng ở những địa bàn trọng điểm chắc chắn sẽ phát huy tác dụng to lớn hơn trong đấu tranh quân sự sau này”.