Các thành viên của đội cận vệ danh dự của quân đội Ukraine tổ chức lễ thượng cờ ở Lviv, thành phố phía tây Ukraine xa chiến tuyến, hôm 23/8/2022 ở Lviv, Ukraine. (Ảnh: Jeff J Mitchell/Getty Images)
Tờ Nikkei Asian Review ngày 8/9 cho hay, các hành vi đe dọa của Bắc Kinh đối với Đài Loan vô hình trung đã làm gia tăng tình cảm ‘thân Đài Loan’ của Ukraine. Điều này sẽ làm sâu sắc thêm mối bang giao giữa hòn đảo và Ukraine, có thể dẫn đến những tác động địa chính trị to lớn.
Bài báo cho biết, kể từ khi Nga xâm lược Ukraine, Bắc Kinh đã duy trì một “cán cân ngoại giao đáng xấu hổ”, mà Ukraine gọi là “trung lập thân Nga”, có nghĩa là ủng hộ Nga trong khi cố gắng không xa lánh Ukraine. Tuy nhiên, chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi và phản ứng sau đó của ĐCSTQ đã tác động đáng kể đến cả chính phủ và dư luận Ukraine.
Bài báo nói rằng truyền thông Ukraine, những người có ảnh hưởng và quan chức đã nhận thấy tình thế của Đài Loan, điều này cũng gây được tiếng vang lớn trong toàn xã hội Ukraine. Tất cả người dân Ukraine bắt đầu ủng hộ Đài Loan, khiến ngày càng có nhiều thành viên Quốc hội nước này quan tâm đến vấn đề Đài Loan và nghiên cứu khả năng hợp tác với hòn đảo. Bởi vì Đài Loan và Ukraine đang ở trong hoàn cảnh tương tự trong việc chống lại chế độ độc tài.
Bài báo viết: “Kyiv dường như đang trong giai đoạn đầu của quá trình chuyển dịch từ thân Trung Quốc sang thân Đài Loan, một bước ngoặt quan trọng có thể gây ra những ảnh hưởng to lớn về địa chính trị”.
Trên thực tế, trong hơn sáu tháng qua, Trung Quốc đã từ chối chỉ trích Nga về hành động xâm lược Ukraine và duy trì mối quan hệ chặt chẽ Nga-Trung. Quân đội Trung Quốc đã tham gia cuộc tập trận chung ở Viễn Đông do Nga đăng cai hồi tháng 9. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng sẽ đến thăm Kazakhstan vào tuần tới, nơi ông sẽ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin. Động thái này đã làm dấy lên dư luận chống Trung Quốc ở Ukraine.
Ông Oleksandr Merezhko, chủ tịch Ủy ban đối ngoại quốc hội Ukraine và lãnh đạo Nhóm hữu nghị Đài Loan, cho biết trên Twitter vào ngày 8/9, “Nếu Trung Quốc tiến hành các cuộc tập trận chung với Nga – quốc gia xâm lược Nga và diệt chủng người Ukraine – thì họ không thể tuyên bố là “Đối tác chiến lược” của Ukraine”.
“Đối tác của một nước xâm lược không thể đồng thời là đối tác chiến lược của Ukraine”.
Trái ngược với cách tiếp cận của Trung Quốc, Đài Loan nhanh chóng áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với cuộc xâm lược của Nga và tổ chức nhiều cuộc mít tinh ủng hộ Ukraine ở Đài Bắc. Sau khi Nga xâm lược Ukraine, Đài Loan đã quyên góp được hơn 12 triệu USD ủng hộ nước này.
Ông Yurii Poita, một chuyên gia về quan hệ Ukraine-Trung Quốc, cho biết Đài Loan không được biết đến nhiều hay hiểu rõ về Ukraine trước khi xâm lược, nhưng hình ảnh của hòn đảo đã tăng lên nhanh chóng trong sáu tháng qua.
Ông Poita cho hay, người dân Ukraine ngày càng quan tâm và biết ơn Đài Loan vì đã hỗ trợ nhân đạo và tài chính cho Ukraine, bao gồm cả việc tái thiết các thành phố và cơ sở y tế của Ukraine. Xu hướng này sẽ tiếp tục gia tăng trong tương lai, đặc biệt là liên quan đến sự thất bại của “Đối tác chiến lược” Trung Quốc, ngày càng có nhiều chuyên gia Ukraine bắt đầu tin rằng mối quan hệ giữa Ukraine và Đài Loan cần phải được củng cố một cách nghiêm túc. Bà Inna Sovsun, thành viên của Nhóm Nghị sĩ hữu nghị Ukraine lấy ví dụ về Litva. Năm ngoái, khi Litva tuyên bố sẽ mở văn phòng đại diện tại Đài Loan, Bắc Kinh đã ngay lập tức tung đòn trả đũa kinh tế nhằm vào các cơ quan chức năng Vilnius. Tuy nhiên, Lithuania đã không lùi bước, và quan hệ ngoại giao và kinh tế của họ với Đài Loan đã phát triển ổn định.
Bà Sovsan mong đợi những tiến triển tương tự trong quan hệ Ukraine-Đài Loan, bao gồm cả việc mở văn phòng đại diện Ukraine tại Đài Bắc.
Tờ Liberty Times đưa tin, nhà lập pháp Đài Loan Claire Wang Wanyu là Phó chủ tịch Hiệp hội Dân biểu Đài Loan-Ukraine, nói rằng, “Ngoài việc chia sẻ các giá trị chung như dân chủ, nhân quyền và tự do, Đài Loan và Ukraine còn phải đối mặt với mối đe dọa về một nhà nước toàn trị phi lý. Mặc dù tình huống này không phải là lựa chọn của chúng tôi, nhưng chúng tôi sẽ không bao giờ lùi bước!”.
Huyền Anh