Ai sẽ thay thế Nguyễn Phú Trọng?
Trong suốt mấy tuần qua, dư luận trong và ngoài Việt nam đều hết sức chú ý đến tình hình có thể gọi là “bất ổn” của hệ thống lãnh đạo đảng và nhà nước CSVN quanh chuyện vắng mặt bật ngờ, đầy bí ẩn của TBT kiêm Chủ tịch nhà nước Nguyễn Phú Trọng.
Trong lúc CSVN đang ồn ào kỷ niệm cái gọi là “50 năm thi hành Di chúc HCM 1969-2019” thì ra vẻ họ lại đang trong tình thế bối rối, bất nhất vì sự bất động quá lâu của Trọng, tính từ ngày 14/4/2019 khi có tin ông ta bị đột quỵ trong chuyến đi thị sát tỉnh Kiên Giang, và mãi tới ngày 14/5/2019 mới được loan tin là đã trở lại làm việc trong cương vị TBT đảng!
Dư luận Việt Nam (cũng như thế giới) chú ý đặc biệt đến sự vắng mặt quan trọng nhất của Trọng trong thời gian này là không thấy có mặt tại đám tang cựu Chủ tịch nhà nước Lê Đức Anh hôm 03/5 tại Hà Nội mặc dù có thông báo nói Trọng là Trưởng ban Tang lễ. Việc báo chí của đảng khi tường thuật lễ tang, không gì đến chuyện vắng mặt Trọng nhưng loan tin rộng rãi là “đã gửi vòng hoa phúng điếu” càng khiến dư luận thêm thắc mắc và đồn đại.
Không trách được người Việt Nam tha hồ đồn đại vì tình trạng sức khỏe của Trọng (năm nay đã 75 tuổi) dù có thế nào CSVN cũng phải giấu kín vì đã có quy định của Luật Bảo vệ Bí mật Nhà nước (Luật số 29/2018/QH14), ban hành ngay 15/11/2018, trong đó có khoản cấm ghi tại Điều 7 đối với “Thông tin bảo vệ sức khỏe lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước” (!!!).
Từ khi dân Việt râm ran với chuyện Trọng bị đột quỵ thì báo chí nhà nước trước sau chỉ được phép đăng tin xuất xứ từ một nguồn của Ban Tuyên giáo đảng, viết rằng: “Ngày 13 và 14/4, TBT, CT nước Nguyễn Phú Trọng có chuyến công tác tới Kiên Giang, trao đổi với lãnh đạo địa phương về tình hình thực hiện nhiệm vụ kinh tế – xã hội, an ninh quốc phòng. Xuống máy bay tại Cần Thơ, ông đi ngay về Kiên Giang, rồi di chuyển tiếp hơn 80 km về huyện Kiên Lương. Sau khi thăm cơ sở tôm đông lạnh, Tổng bí thư ra ngoài trời dưới nắng nóng 38 độ, do thời tiết thay đổi, sức khỏe của ông bị ảnh hưởng”.
Và cùng một khuôn, các giới chức khác –như Chủ tịch Quốc Hội Nguyễn Thị Kim Ngân- cũng chỉ dám nói rằng “Thời điểm Trọng vào Kiên Giang thì thời tiết ngoài Bắc còn hơi lạnh, khi vào Nam thì thời tiết rất nóng và phải di chuyển rất nhiều, cường độ làm việc cao, có ảnh hưởng đến sức khỏe”.
Cho là “thời tiết nóng, lạnh” ở Việt Nam độc địa tới nỗi chỉ vì “ra nắng, vào lạnh và phải di chuyển bằng xe tới … 80 km nên bị mệt mà cảm cúm” nhưng việc sau gần một tháng mà chưa thấy Trọng xuất hiện, không có động tĩnh gì, nhất là chưa thấy ông ta nói năng bình thường tại các buổi làm việc hay tiếp khách như trước thì những lời trấn an dư luận của nước CSVN rằng “sức khỏe đã ổn định”, “sẽ sớm trở lại làm việc bình thường” là chuyện… khó tin (như tất cả những gì mà người CSVN vẫn nói và đã quá quen thuộc với người dân VN.
Và mãi đến ngày 14/5 –tức là sau đúng 1 tháng- báo chí nhà nước CSVN ồ ạt loan tin và đăng hình ảnh cho thấy Trọng xuất hiện trong 1 cuộc họp với các nhân sự lãnh đạo cao cấp.
Hình ảnh cuộc họp ngày 14/5, do Thông tấn xã nhà nước Việt Nam công bố chụp cảnh Nguyễn Phú Trọng ngồi tại bàn “chủ trì cuộc họp với một số lãnh đạo cao cấp của đảng” gồm có các ủy viên BCT là Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng, và Nguyễn Văn Nên – bí thư trung ương Đảng, chánh Văn phòng Trung ương Đảng..
Ngay lập tức dư luận trogn nước –qua mạng xã hội Facebook- đã có nhiều nhận định “rất hợp lý” của người dân.
Nhiều người đã đặc biệt chú ý đến hình ảnh chiếc đồng hồ đeo bên cổ tay trái của Trọng và nói đó là chiếc smartphone mới nhất, có chức năng “đo các chi tiết quan trọng liên quan đến sức khỏe cá nhân” như nhịp tim, nhịp máu…
Và hình ảnh rõ rệt của 2 giải nịt ghế (seatbelt) màu trắng, phù hợp với kiểu các chiếc ghế đặc biệt để giúp những người bệnh (nhất là vì hậu quả chứng đột quỵ) có thể ngồi “an toàn” trên ghế.
Theo nhận xét của công luận, hình ảnh này chẳng những không bác bỏ đuộc những đồn đại về tình trạng bệnh tật của Trọng mà lại càng gián tiếp xác nhận Trọng vừa mới trải qua một cú liệt giường và vẫn chưa hoàn toàn hồi phục (cả thể chất lẫn tinh thần, lý trí) như hệ thống tuyên truyền của đảng và nhà nước CSVN đang cố thổi phồng!
Trong khi đó theo đài BBC của Anh thì “có tin nói hội nghị Trung ương Trung ương 10/Khóa đảng XII của đảng CSVN đã khai mạc vào ngày Thứ Năm 16/5 và kéo dài 3 ngày”.
Như thế những câu hỏi kế tiếp đang được người VN trong nước chú ý là:
1/ Trọng có thể xuất hiện đầy đủ trogn 23 ngày họp quan trọng này không? Vì theo Lê Mạnh Hùng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương nói tại Hội nghị trực tuyến Báo cáo viên các tỉnh uỷ, thành uỷ, đảng uỷ trực thuộc Trung ương hôm 8/5/2019 thì: “tại Hội nghị, BCH/TU sẽ bàn và quyết định nhiều vấn đề quan trọng”.
2/ Liệu Trọng có thể tham dự hay sẽ vắng mặt tại buổi khai mạc kỳ họp Quốc hội lần thứ 7 sẽ khai mạc vào ngày 20/5 này?
3/ Cuối cùng, nhất là liệu Trọng có đủ sức đi thăm Hoa Kỳ trong năm 2019 như đã hứa với Tổng thống Donald Trump –và đã được CSVN làm rùm beng như để khoe khoang cái gọi là “vị thế vững mạnh trong quan hệ ngoại giao quốc tế, nhất là với Mỹ” hay không?
Trước đây vì lý do sức khỏe mà Trọng đã phải hủy 2 chuyện đã có trong chương trình gồm:
– Thứ nhất, hủy cuộc tiếp phái đoàn 9 Thượng nghị sĩ lưỡng đảng Hoa Kỳ đã sắp xếp vào ngày 18/4/2019 tại Hà Nội do TNS (Dân chủ) Patrick Leahy, Phó Chủ tịch Ủy ban chuẩn chi Thượng viện dẫn đầu đi thăm Việt Nam để thẩm định chương trình viện trợ của Mỹ để tẩy xóa chất độc Da Cam và trợ giúp người khuyết tật. Hôm đó, Trần Quốc Vượng, Ủy viên BCT, kiêm Thường trực Bí thư, là người đứng hàng thứ hai sau Trọng đã phải thay thế tiếp phái đoàn Leahy.
– Thứ hai, Trọng đã không cầm đầu phái đoàn sang Trung Cộng họp Hội nghị thượng đỉnh “Vành đai-Con đường” lần 2 ở Bắc Kinh từ ngày 25 đến 27/4/2019, theo lời mời của Tập Cận Bình mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phải đại diện (tương tự như nguyên Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã thay mặt CSVN đọc diễn văn tại Hội nghị này hồi tháng 5/2017), trình bày quan điểm của CSVN vào ngày 26/4/2019 rồi sau đó Phúc họp với các nhà lãnh đạo cao nhất của Trung Cộng.
*
Tại sao chuyện Trọng “khỏe” hay “yếu” là chuyện “đại sự” của cơ chế đảng và nhà nước CSVN?
Theo nhà báo Võ Văn Tạo (tại VN) nói với đài RFI của Pháp thì thật ra đó không phải là chuyện lớn lao vì “nguyên tắc làm việc của đảng, nhà nước CSVN không phải theo nguyên tắc cá nhân là chính mà là làm việc tập thể. Với bất cứ một quyết định quan trọng nào đó, họ đều phải họp, biểu quyết, rồi theo đa số. Thậm chí trước đây, từng có trường hợp người giữ cương vị cao nhất nhưng thuộc phe thiểu số vẫn phải phục tùng đa số”. Vì vậy cá nhân Trọng dù ở cương vị TBT rồi kiêm cả Chủ tịch Nước, mà bệnh, thì với đảng CSVN không quan trọng.
Quan trọng chỉ nằm ở chỗ “Trọng hay bất cứ tay lãnh đạo nào khác thuộc về phe phái nào trong đảng”!
Ở Việt Nam hiện nay, luật là một việc, còn hết thảy những kẻ nắm vai trò cao cấp trong Đảng thì không hề chịu sự điều chỉnh của luật. Trừ khi có vấn đề tranh chấp giữa các phe phái thì CSVN mới viện dẫn đến luật! Như các trường hợp của Trịnh Xuân thanh, của Đinh La Thăng vì trước kia hiếm có chuyện ủy viên BCT bị đưa ra xử ở tòa hình sự… Có những vụ lớn như như Năm Cam, có dính líu tới lắm khuôn mặt trong BCT nhưng nội bộ họp rồi họ đều thu xếp cho nhau làm đơn xin nghỉ, vì lý do sức khỏe, và được… miễn trách nhiệm hình sự.
Vẫn theo nhận định của nhà báo Võ Văn Tạo thì những phát biểu về tình trạng của Trọng từ một số khuôn mặt cao cấp trong đảng CSVN khiến người dân phải bàn đến chuyện “đảng CSVN sắp sửa đến đại hội 13, và cuộc chạy đua vào những chức vụ cao nhất đang khá quyết liệt”. Vì vậy những tin tức được tung ra hoặc để “trấn an dư luận, và cũng để dằn mặt phe đối thủ chớ manh động, Trọng vẫn khỏe, vẫn còn sống đừng hòng nổi loạn!”
Tuy nhiên nhà báo này tin rằng “đây chỉ là một cách hoãn binh, ổn định tình hình, trước khi các phe phái tranh giành quyền lực trong đảng thu xếp xong với nhau”.
Theo nhiều tin đồn được lan truyền tại Hà Nội thì “Trọng đã tin tưởng và giao việc lại cho Trần Quốc Vượng”. Điều này ra vẻ được củng cố vì từ khi Vượng làm chủ nhiệm Ủy ban thanh tra trung ương đảng đã có nhiều vụ được đem lên bàn mổ (như các vụ Vina, Vinalines, Vinashine… là tàn tích của thời kỳ Nguyễn Tấn Dũng làm thủ tướng với quyền lực thâu tóm toàn bộ trong tay) cho thấy Vượng đã khui những chuyện đó rất hợp với ý Trọng. Tuy nhiên –luôn luôn vẫn có chuyện tuy nhiên- bất ngờ trong đám tang Lê Đức Anh, Trần Quốc Vượng lại không đại diện cho đoàn của đảng CSVN đến viếng và đọc điếu văn, mà là Nguyễn Xuân Phúc. Vì thế dư luận đang bàn rằng “rất có thể Phúc sẽ là người kế nhiệm –một trong 2 chức vụ cao cấp nhất mà Trọng đang giữ, hoặc có thể kiêm nhiệm cả hai, nếu như Trọng không thể qua nổi kỳ này!
Nhưng vẫn theo nhà báo Võ Văn Tạo thì về tổ chức, CSVN xưa nay vẫn có nhiều thủ đoạn và chiến thuật khó lường, có thể là “ cứ để cho Phúc huênh hoang, cứ để mọi người tin rằng Phúc sẽ là người chiếm ngôi vị cao nhất, nhưng đến phút chót họ thay đổi kế hoạch mà chỉ trong nội bộ giới lãnh đạo CSVN mới biết được, qua những dàn xếp, mặc cả, đổi chác với nhau!”
Tương tự như kinh nghiệm của các đảng cộng sản Liên Xô ngày xưa,và Trung Cộng ngày nay thì CSVN cũng chẳng khác gì! Như các năm trước đã từng có những trường hợp rất bất ngờ ở phút chót. Vì tranh đua quyền lực, bất cứ kẻ nào có dấu hiệu lộ rõ sẽ lên chức, thì sẽ có rất nhiều đối thủ. Có những chuyện đã tổ chức rất thâm hiểm, một mặt cứ đưa những kẻ họ không muốn cho lên, nhưng vẫn đánh tiếng từ trước mấy tháng, cả năm trời trước Đại hội khiến kẻ i đó trở nên có nhiều đối thủ, nhiều đơn thư tố cáo và thế là có màn “xem xét, rồi gác lại”!
Do vậy, những đồn đại cho rằng Phúc đọc điếu văn ở tang lễ Lê Đức Anh, rồi làm trưởng đoàn CSVN sang chầu Tập Cận Bình cho thấy có thể Phúc sẽ là người kế vị ngôi TNT của Trọng nhưng cũng có thể đó chỉ là kế nghi binh của những người làm công tác tổ chức đảng!”
Nhưng dù có đem ai thay thế vào chiếc ghế của Trọng (mà ông ta đã và đang cố hết sức giữ cho bằng được với mọi giá) thì từ xưa đến nay CSVN vẫn thao túng tất cả mọi mặt, mọi lĩnh vực, từ chính quyền đến hệ thống kinh tế tài chính xã hội … và CSVN vẫn chỉ làm việc theo nguyên tắc tập thể, nên nếu có thay đổi bất cứ ai (ở bất cứ vị trí lãnh đạo tối cao nào), thì chỉ khác một phần (rất nhỏ), chứ chẳng thể có thay đổi gì lớn lao! Cái bản chất của thể chế, của nền chính trị mà CSVN bằng mọi giá, mọi cách , mọi thủ đoạn thì trước sau vẫn không thay đổi!
*
Cũng về chuyện Nguyễn Phú Trọng, một nhà báo khác là Phạm Chí Dũng thì nhận xét rằng hiện có 2 suy đoán –theo kiểu thuyết âm mưu- rằng “một là Trọng cố ý, né tránh việc đi”chầu Tập” ở hội nghị BRI – thượng đỉnh Sáng kiến Một vành đai, Một con đường, lần thứ hai để đưa Phúc đi thay và hai là Trọng có thể tạo tình trạng bệnh tật chủ ý như vậy là thủ đoạn chính trị, theo kiều “giả chết bắt quạ”, thường được các triều đại phong kiến Trung Hoa trong lịch sử áp dụng.
Thuyết âm mưu thứ nhất cho rằng “Trọng tránh dự hội nghị BRI ở Trung Cộng vì gần đây Trọng đã có một số động tác ra vẻ “từ từ lánh Trung Cộng và ngả về Mỹ”. Biểu hiện cụ thể khá rõ ràng cho việc ngả về Mỹ, là cuộc gặp gỡ với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump ở Washington (đã sắp xếp) nếu ông ta kịp phục hồi sức khỏe. Nhiều người tin rằng trong cuộc gặp đó, Trọng và Trump sẽ bàn về vấn đề tăng cường và làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác quốc phòng, và đặc biệt là vấn đề Biển Đông (kể cả sự hiện diện của một chiến hạm –HKMH- của Hoa Kỳ thứ hai tại Biển Đông, thậm chí là ngay tại hải cảng Cam Ranh, cũng như hai bên có thể bàn tiếp vấn đề hợp tác cấp chiến lược Việt – Mỹ.”
Tuy nhiên, thuyết âm mưu thứ nhất này khó khả tín vì ai cũng biết rõ là “Bắc Kinh đã có cả một hệ thống điệp báo chằng chịt tại VN, từ khắp các cấp, ngay cả ở cấp lãnh đạo thượng tầng tối cao của đảng và nhà nước CSVN”. Do đó, âm mưu này, nói cách khác, cũng vẫn chỉ là “âm mưu phản tình báo của Trung Cộng mà thôi!”.
Chuyện thứ hai là, nếu Trọng cố ý tạo ra bệnh để “giả chết, bắt quạ” –tức để thanh trừng nội bộ, thì không chừng gặp phải tình thế “gậy ông, đập lưng ông”; cái bẫy giăng ra với các đối thủ chính trị sẽ bị sử dụng ngược lại vì theo quy định đưa ra năm 2018 “ủy viên BCT, ứng viên TBT phải bảo đảm được sức khỏe,” (có nghĩa phải được sự xác nhận của ban Bảo vệ và Chăm sóc Sức khỏe Trung ương, hàng tuần, hàng tháng, và thậm chí hàng ngày… Nếu như mọi người tin rằng Trọng bị bệnh thật thì sẽ cuộc bầu cử trong hệ thống lãnh đạo có thể có những phản ứng mạnh mẽ!
*
Nhắc lại, sau đám tang Lê Đức Anh, ngày 16/5 –hoặc một hai ngày trễ hơn- là hội nghị trung ương 10. Nếu không có Trọng, hoặc có Trọng mà lại không thảo luận và không có những quyết định theo ý Trọng, thì chắc hắn ngay trong hội nghị này sẽ nổ ra những phân hóa lớn hơn nữa, giữa các khối đảng, hành pháp và lập pháp.
Lúc đó, người ta mới có thể thấy rõ vai trò của Trần Quốc Vượng và Nguyễn Xuân Phúc, mèo nào sẽ thắng mỉu nào!
Phạm Thạch Hồng