‘Người Mỹ đâu rồi?’
Kỷ niệm đầu tiên của tôi về Bahamas là một chuyến đi tuyệt vời của gia đình tại đó vào năm 1980. Tôi nhớ những bãi biển tuyệt đẹp, những vỏ ốc xà cừ, và các tàn tích của Đế quốc Anh mới sụp đổ gần đây. Cha mẹ tôi cũng cho chúng tôi đi xe gắn máy, không đội mũ bảo hiểm, mặc dù chúng tôi còn chưa đủ tuổi để có bằng lái xe ở Mỹ.
Khách sạn British Colonial Hilton, nơi chúng tôi ở (nghe có vẻ ấn tượng, nhưng chúng tôi là một gia đình có tài chính khiêm tốn, và tôi nghĩ nó là một chi nhánh của khách sạn Best Western vào thời điểm đó và tất cả chúng tôi ở chen chúc trong một phòng), là khách sạn đẹp nhất mà chúng tôi từng ở.
Kỳ lạ là, khách sạn này hiện thuộc sở hữu của China Construction America và đã chọn rời khỏi hệ thống của Hilton.
Còn kỳ lạ hơn nữa, khu phức hợp khách sạn này lại nằm đối diện với Đại sứ quán Hoa Kỳ. Tôi thừa nhận là trùng hợp ngẫu nhiên.
Bahamas không chỉ là điểm đến của du thuyền Disney
Trong thời điểm gần đây hơn — tháng 11/2019 — chúng tôi đã đến Bahamas bằng du thuyền Disney. Đó là một chuyến đi tốt đẹp. Chúng tôi đặc biệt yêu thích quốc gia thu nhỏ Castaway Cay do Disney điều hành với sự hỗ trợ của chính phủ Bahamas.
Dù quý vị có suy nghĩ thế nào về hành vi tỉnh thức hiện tại của Disney, thì đó là khoảng thời gian đáng nhớ ở một nước Mỹ tiền-virus — mọi thứ đều tốt, và ông Trump còn là tổng thống. Ấn tượng nhất là khả năng của người thuyền trưởng khi dừng và sau đó đậu lùi một tàu du lịch nặng 100,000 tấn mà không cần bất kỳ sự hỗ trợ nào từ một tàu kéo. Một hệ thống định vị toàn cầu, được liên kết với một hệ thống định vị, có thể làm nên điều kỳ diệu.
Cũng có một cơ sở rất quan trọng mà không nổi tiếng của Hải quân Hoa Kỳ ở Bahamas. Nó mang cái tên không được may mắn là Trung tâm Thử nghiệm và Đánh giá Dưới biển Đại Tây Dương (AUTEC) và phục vụ một vài mục đích. Đó là nơi Hoa Kỳ, Vương Quốc Anh, và các đối tác chiến lược khác gửi tàu ngầm của họ đến để nghiên cứu, thử nghiệm, và chuẩn bị cho các cuộc tuần tra tác chiến thực tế. Tôi sẽ không đi vào chi tiết hơn nữa, nhưng đó là một cơ sở quan trọng.
Cũng còn có sự quan tâm lạ lùng này đối với Bahamas của công ty Trung Quốc tầm thường này có tên là Huawei. Về bản chất, họ cung cấp toàn bộ cơ sở hạ tầng viễn thông cho quốc đảo Caribe này.
Điều đó rất thuận tiện, đặc biệt là khi dữ liệu mở rộng do AUTEC tạo ra phải đi qua cùng một hệ thống trong một vài phần của hành trình di chuyển. Tôi chắc chắn rằng những số một và số không của chúng ta không nhận được sự chú ý đặc biệt hơn những số một và số không của bất kỳ ai khác trong quá trình chuyển dữ liệu.
Một lần nữa, giống như cái khách sạn do người Trung Quốc làm chủ nằm đối diện Đại sứ quán Mỹ, tôi chắc chắn tất cả chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên.
Người Bahamas thắc mắc ‘Người Mỹ đâu rồi?’
Cho dù đó là đường phố ở Baghdad, Bosnia, Đài Loan, hay bất kỳ nơi nào khác mà tôi đã làm việc và phục vụ, thì tôi muốn hỏi người dân địa phương xem họ đang suy nghĩ gì. Trên đường phố Nassau, Bahamas, câu hỏi đơn giản trong tâm trí người dân địa phương là ‘Người Mỹ đâu rồi?’ Điều thứ hai trong suy nghĩ của người Bahamas là không thích sự hiện diện ngượng nghịu của người Trung Quốc.
Cả hai lần, người dân Bahamas đều chỉ vào khách sạn nơi tôi đã ở khi còn nhỏ 40 năm trước đó và nói rằng: “Họ chính là vấn đề,” ám chỉ quyền sở hữu khách sạn của người Trung Quốc và dấu chân của người Trung Quốc ngày càng mở rộng.
Mọi người mà tôi đã nói chuyện đều đồng tình rằng Sáng kiến Vành đai và Con đường đã thấm nhuần sâu rộng sự kết hợp dân sự-quân sự theo sự chỉ đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã nhanh chóng củng cố một nhận thức mạnh mẽ về việc người Trung Quốc là chủ nhân thuộc địa kiểu mới. Những chủ nhân thuộc địa với một cách tiếp cận rất khác.
Nhiều người có vẻ thực sự hồi tưởng lại hoặc nhìn lại những ngày Cai trị của người Anh. Với sự ra đi của người Anh, nạn tham nhũng đã lên ngôi, và nhanh chóng kết hợp với các hoạt động gây ảnh hưởng của Trung Quốc.
Hoa Kỳ không bổ nhiệm một đại sứ thực sự
Một điều tôi đã làm khi trở về sau chuyến đi năm 2019 là xem xét lại tình trạng và lý lịch của đại sứ Hoa Kỳ tại Bahamas. Các đại sứ và nhân viên của họ là “bộ mặt của Hoa Kỳ” tại các quốc gia này và là công cụ xác định và quyết định của quyền lực quốc gia để khẳng định các lợi ích của Hoa Kỳ.
Thật không may, không có đại sứ người Mỹ nào tại Bahamas kể từ năm 2011, và nó đã gián đoạn kể từ khi Bahamas độc lập vào năm 1973. Những gì chúng ta có ở Bahamas là một “đại biện lâm thời” (chargé d’affaires).
Một đại biện lâm thời là tốt, nhưng đó là một tuyên bố lớn cho thấy Hoa Kỳ đang chán nản và không quan tâm đến đất nước này và đang không có ý định bổ nhiệm một đại sứ nào.
Tôi đã gặp một vài đại sứ và đại biện lâm thời khi đến thăm hoặc làm việc tại các quốc gia này với vai trò trong chính phủ của tôi, những người này rất không ấn tượng và có hành động “thức tỉnh,” trước khi trở nên “thức tỉnh” thì đã là một vấn đề. Vài lần, tôi đã phải kiềm chế bản thân khi một đại sứ đưa ra những nhận xét gây tổn hại về nước Mỹ trước các đối tác ngoại quốc của chúng ta.
Có sự khác biệt giữa tính minh bạch và khả năng để một chút hài hước tự ti xây dựng mối liên hệ, và thúc đẩy sự thức tỉnh. Các công dân ngoại quốc không hề bị ấn tượng bởi cái sau.
Tôi đã nhận thấy sự thiếu vắng các đại sứ tận tâm của Hoa Kỳ ở nhiều địa điểm — chẳng hạn như Panama, và các quốc đảo cộng hòa Nam Thái Bình Dương khác nhau. Và ngay cả khi chúng ta có đại sứ, thì họ dường như không khẳng định được các lợi ích của nước Mỹ.
Người Trung Quốc đang ráo riết chiếm đóng Bahamas, về cơ bản là quốc gia có chủ quyền gần nhất với nước láng giềng Hoa Kỳ mà không có chung đường biên giới đất liền. Hoa Kỳ cần nhanh chóng có một đại sứ tận tâm ở nơi đó: một người mà không ngại ngùng đặt các lợi ích của Hoa Kỳ lên hàng đầu và sẽ sẵn sàng giúp nước này chủ động đối phó với các lực lượng chiếm đóng của Trung Quốc.
Đại tá (đã về hưu) John Mills là một chuyên gia an ninh quốc gia phục vụ trong năm thời kỳ: Chiến tranh Lạnh, Lợi tức Hòa bình, Chiến tranh chống khủng bố, Thế giới Hỗn loạn, và hiện tại — Cuộc cạnh tranh giữa các Đại cường. Ông là cựu giám đốc chính sách an ninh mạng, chiến lược, và các vấn đề quốc tế tại Bộ Quốc phòng. Ông John là một thành viên cao cấp tại Trung tâm Chính sách An ninh. Quý vị có thể liên hệ với ông qua ColonelRETJohn trên GETTR, Daily Missive trên Telegram.
Thanh Tâm biên dịch