Trần Văn Thọ
4-10-2025
Một nét đẹp văn hóa trong cuộc tranh cử Chủ tịch Đảng Tự do Dân chủ (LDP) của Nhật vừa qua.
Chiều 4/10, LDP đã bầu bà Takaichi Sanae làm Chủ tịch Đảng, và dự kiến sẽ là Thủ tướng mới của Nhật sau ngày 15/10. Bà là nữ Chủ tịch đầu tiên của LDP và là nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản. Tư tưởng, lập trường chính trị, chính sách đối ngoại nói chung của bà Takaichi có lẽ sẽ gần với cố Thủ tướng Abe Shinzo mà tôi có dịp giới thiệu trên báo Thanh Niên nhân đọc Hồi ký Abe Shinzo.
Đã có nhiều bài báo và bài viết trên Facebook về Takaichi Sanae. Ở đây tôi giới thiệu một nét đẹp văn hóa của những người tham gia tranh cử vừa qua.
Lần này có năm ứng cử viên. Trong đó hai người được dư luận đánh giá cao, dẫn đầu và thứ nhì trong các cuộc thăm dò là Takaichi Sanae (64 tuổi, nguyên Bộ trưởng Bộ Nội vụ và Bộ An ninh Kinh tế) và Koizumi Shinjiro (44 tuổi, đang là Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, nguyên Bộ trưởng Bộ Môi trường). Nhưng trong tuần lễ cuối cùng của cuộc vận động tranh cử, một ứng cử viên khác nổi hẳn lên là Hayashi Yoshimasa (64 tuổi, đang là Bộ trưởng Nội các và từng làm Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ Văn hóa Giáo dục).
Ở Nhật, Bộ trưởng Nội các rất quan trọng, tương đương Phó Thủ tướng. Trong ba người thì Hayashi có kinh nghiệm nhiều nhất trong việc lãnh đạo chính phủ nên nhiều người bắt đầu nghĩ là Nhật đang trực diện nhiều vấn đề về kinh tế, xã hội và đối ngoại, cần người có kinh nghiệm như Hayashi. Vì có tới năm ứng cử viên nên trong vòng đầu sẽ không có ai chiếm quá bán và hai người nhiều phiếu nhất sẽ vào vòng chung kết. Tới ngày cuối (3/10), dư luận nói chung cho rằng hai trong ba người kể trên sẽ tranh nhau ở vòng chung kết.
Tham gia bầu cử là nghị viên Hạ Viện và Thượng Viện của LPD và đại biểu của đảng viên ở địa phương. Trong vòng đầu, về phiếu của nghị viên, Koizumi chiếm nhiều nhất (80 phiếu), Hayashi thứ hai (72 phiếu) và Takaichi thứ ba (64 phiếu), nhưng phiếu địa phương thì Takaichi nhiều nhất (119), Koizumi thứ hai (84) và Hayashi thứ ba (62). Kết cuộc Takaichi và Koizumi vào chung kết và Takaichi thắng.
Trong hai tuần vận động tranh cử, dĩ nhiên mỗi ứng viên có Ban vận động tranh cử và nỗ lực tranh thủ ủng hộ của đảng viên và nghị viên. Nhưng cả năm ứng viên hầu như cùng xuất hiện trên một diễn đàn để trình bày đường lối, chính sách của mình. Các diễn đàn do đảng hoặc do các đài truyền hình, hội nhà báo tổ chức.
Tại các diễn đàn, các ứng cử viên đều sôi nổi, tích cực khi trình bày phương châm, chính sách của mình nhưng với thái độ hòa nhã, lịch sự, hoàn toàn không có phê phán, công kích đối phương. Đặc biệt, bất ngờ có một sự kiện xảy ra, nhưng qua sự kiện đó lại thấy thái độ rất văn hóa của các ứng viên.
Số là trong ban vận động tranh cử của Koizumi, người phụ trách truyền thông đã phạm một sai lầm là kêu gọi những người ủng hộ Koizumi viết nhiều comment ca ngợi ứng cử viên phe mình trên một YouTube giới thiệu hoạt động và chính sách của Koizumi. Một tờ báo đã phát hiện nên sự kiện trở thành tâm điểm trong không khí tranh cử. Koizumi phải họp báo và xin lỗi dù chính mình không biết có chuyện đáng tiếc đó.
Các ứng cử viên khác không biểu lộ thái độ và xem như không biết có sự kiện ấy. Nhưng trong một buổi diễn thuyết chung, ký giả lại hỏi ý kiến từng ứng cử viên nên không thể không trả lời. Cả bốn ứng viên đều tỏ thái độ thông cảm với Koizumi, cho rằng Koizumi đã xin lỗi, đã thấy trách nhiệm của mình nên ta không nên quan tâm nữa. Đặc biệt trả lời của Hayashi rất ấn tượng, đại khái là “Koizumi vốn được dư luận đánh giá cao, không cần phải vận động kiểu ấy nhiều người cũng sẽ viết comment tích cực. Đúng là hơi tiếc (cho Koizumi) là chuyện đã xảy ra“.
Koizumi phát biểu cũng rất ấn tượng: “Tôi thành thật xin lỗi bốn vị ứng viên, nếu ban vận động của tôi không để xảy ra tình trạng nầy thì các vị không phải trả lời một câu hỏi tế nhị như vậy“.
Thái độ của các ứng viên cho thấy một nét đẹp văn hóa trong cuộc bầu Chủ tịch LDP vừa qua.