Thổ Nhĩ Kỳ đã đồng ý ủng hộ nỗ lực trở thành thành viên NATO của Thụy Điển và Phần Lan, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói hôm thứ Ba (28/6).
“Tôi vui mừng thông báo rằng chúng ta bây giờ đã đạt được thỏa thuận mở đường cho Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO”, ông Jens Stoltenberg nói với báo giới bên lề hội nghị thượng đỉnh NATO tại Madrid, Tây Ban Nha. Tổng thư ký NATO nói thêm: “Thổ Nhĩ Kỳ, Phần Lan và Thụy điển đã ký một bản ghi nhớ để giải quyết các quan ngại của Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó bao gồm các điều khoản xoay quanh xuất khẩu vũ khí và cuộc chiến chống khủng bố”.
Tổng thống Phần Lan Sauli Niinisto hôm 28/6 cũng đưa ra thông báo tương tự nói rằng, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ cho phép Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO, loại bỏ được rào cản đáng kể đối với nỗ lực của hai quốc gia Bắc Âu về việc trở thành thành viên của khối quân sự xuyên Đại Tây Dương do Mỹ lãnh đạo.
“Những bước cụ thể của việc tiếp cận NATO của chúng ta sẽ được các đồng minh NATO đồng ý trong hai ngày tới, nhưng quyết định đó bây giờ đã rất gần rồi”, ông Sauli Niinisto nói và cho biết thêm rằng Thổ Nhĩ Kỳ, Thụy Điển và Phần Lan đang tìm cách “mở rộng sự ủng hộ đầy đủ của họ trong việc chống lại các mối đe dọa đối với an ninh của nhau”.
Đầu năm nay, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã tuyên bố rằng ông sẽ không phê duyệt nỗ lực gia nhập NATO của Phần Lan và Thụy Điển bởi vì hai quốc gia này ủng hộ các tổ chức người Kurd mà Thổ Nhĩ Kỳ coi là các mối đe dọa khủng bố. Đơn xin gia nhập NATO của Phần Lan và Thụy Điển cần phải nhận được phê duyệt của tất cả 30 thành viên NATO.
Vì Thụy Điển và Phần Lan đều đã là thành viên Liên minh châu Âu (EU), nên cả hai nước đã đáp ứng được hầu hết các yêu cầu để được trở thành thành viên NATO. Các yêu cầu đó bao gồm, hệ thống chính quyền dân chủ, khả năng đóng góp cho lực lượng an ninh của NATO và nhiều vấn đề khác.
Các nhà lãnh đạo của Phần Lan và Thụy Điển đã bày tỏ mong muốn gia nhập NATO sau khi Nga phát động cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine từ cuối tháng Hai. Các cuộc thăm dò dư luận tại hai quốc gia Bắc Âu gần đây cũng cho thấy đại đa số người dân ủng hộ đất nước gia nhập NATO.
Trước khi có loan báo hôm 28/6, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đã nói với báo giới rằng ông đã điện đàm với Tổng thống Mỹ Joe Biden trước khi di chuyển tới Madird để họp hội nghị thượng đỉnh NATO. Ông Erdogan nói rằng đơn xin gia nhập NATO của Phần Lan và Thụy Điển sẽ được xem xét.
Giới chức Nga chưa công khai tuyên bố về tiến triển mới nhất trong việc Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO. Trước đó, vào đầu tuần này, các quan chức Điện Kremlin nói rằng Moscow sẽ tăng cường khả năng hạt nhân và tên lửa dọc theo biên giới trên bộ với Phần Lan.
“Trong sự kiện mở rộng NATO như vậy, chiều dài biên giới trên bộ của tổ chức này với Nga sẽ tăng lên hơn 2 lần”, cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev nói với một tờ nhật báo nhà nước Nga. Ông Medvedev đe dọa rằng, đối với các quốc gia Scandinavia, thì “sẽ không có viễn cảnh tốt đẹp nhất cho họ khi các tên lửa bội siêu thanh, tàu chiến mang theo vũ khí hạt nhân [của Nga] được đặt sát thềm cửa của họ”.
Hải Đăng (Theo Reuters)