Thuỷ Tiên

Đây không phải là một dự báo mới mẻ, chỉ có điều xác suất xảy ra cuộc khủng hoảng này đã tiệm cận tới con con số 99%; chúng ta thực sự bước một chân vào cuộc khủng hoảng này. IMF cảnh báo về rối loạn, bất ổn xã hội và các thảm hoạ nhân đạo. Xa hơn, Liên hợp quốc cảnh báo Châu Âu về các cuộc di cư “địa ngục trần gian” vào lục địa này do thiếu đói toàn cầu trong thời gian tới.

Nga xâm lược Ukraine: đổ thêm dầu và đám lửa thiếu lương thực toàn cầu

Cuộc chiến ở Ukraine đã gây ra một cú sốc cho thị trường năng lượng toàn cầu. Giờ đây, hành tinh này đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng sâu sắc hơn: tình trạng thiếu lương thực vì cuộc chiến này. Bởi vì trước khi cuộc chiến xảy ra, thảm hoạ thiếu lương thực, lạm phát giá lương thực đã được liên tiếp cảnh báo. 

Một phần lớn lúa mì, ngô và lúa mạch trên thế giới bị mắc kẹt ở Nga và Ukraine do chiến tranh, trong khi một phần lớn hơn là phân bón trên thế giới bị kẹt ở Nga và Belarus. Kết quả là giá lương thực và phân bón toàn cầu đang tăng vọt. Kể từ cuộc xâm lược vào tháng 2, giá lúa mì đã tăng 21%, lúa mạch tăng 33% và một số loại phân bón tăng 40%.

Sự biến động này cộng với những thách thức lớn bao gồm đại dịch, hạn chế vận chuyển, chi phí năng lượng cao và hạn hán, lũ lụt và hỏa hoạn gần đây đã làm tăng giá và siết chặt nguồn cung.

Hiện các nhà kinh tế, các tổ chức viện trợ và các quan chức chính phủ đang cảnh báo về hậu quả: nạn đói trên thế giới gia tăng.

Cuộc chiến tranh lớn trong kỷ nguyên toàn cầu hóa hiện đại đang để lại hậu quả rình rập. Giá thực phẩm, phân bón, dầu, khí đốt và thậm chí cả kim loại như nhôm, niken và palađi đều đang tăng nhanh – và các chuyên gia dự đoán sẽ còn tồi tệ hơn khi tác động tăng lên.

Ông David M. Beasley, giám đốc điều hành của Chương trình Lương thực Thế giới, cơ quan của Liên hợp quốc cung cấp thức ăn cho 125 triệu người mỗi ngày, cho biết: “Ukraine chỉ là một thảm họa lớn nhất của một thảm họa”.

Các trang trại Ukraine sắp bỏ lỡ các mùa gieo trồng và thu hoạch quan trọng. Các nhà máy phân bón ở châu Âu đang cắt giảm đáng kể sản lượng vì giá năng lượng cao. Nông dân từ Brazil đến Texas đang cắt giảm lượng phân bón, đe dọa đến quy mô của các vụ thu hoạch tiếp theo.

Tuy nhiên, không chỉ phía nam bán cầu có khả năng gặp vấn đề với nguồn cung cấp lương thực, với việc thiếu phân bón có nguồn gốc từ Ukraine và Nga, đồng nghĩa với việc năng suất cây trồng ở phương Tây về mặt lý thuyết có thể giảm tới một nửa.

Nạn đói đang rình rập thế giới

Trung Quốc, đối mặt với vụ lúa mì tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ sau lũ lụt nghiêm trọng, họ đang có kế hoạch mua thêm nhiều nguồn cung đang cạn kiệt của thế giới. Và Ấn Độ, quốc gia thường xuất khẩu một lượng nhỏ lúa mì, đã có nhu cầu ngoài nước tăng gấp ba lần so với năm ngoái.

Trên khắp thế giới, hóa đơn hàng tạp hóa thậm chí còn cao hơn nữa. Vào tháng Hai, giá hàng tạp hóa ở Mỹ đã tăng 8,6% so với một năm trước, mức tăng lớn nhất trong 40 năm, theo dữ liệu của chính phủ. Các nhà kinh tế dự đoán cuộc chiến ở Ukraine sẽ làm giá tăng thêm.

Đối với những người sống trên bờ vực của tình trạng mất an ninh lương thực, đợt tăng giá mới nhất có thể đẩy nhiều người đến bờ vực. Sau khi hầu như không có gì thay đổi trong 5 năm qua, nạn đói đã tăng khoảng 18% trong thời kỳ đại dịch từ 720 triệu đến 811 triệu người. 

Đầu tháng này, Liên Hợp Quốc cho biết chỉ riêng tác động của chiến tranh đối với thị trường lương thực toàn cầu có thể khiến thêm từ 7,6 triệu đến 13,1 triệu người bị đói.

Chi phí của Chương trình Lương thực Thế giới đã tăng thêm 71 triệu USD mỗi tháng, đủ để cắt giảm khẩu phần ăn hàng ngày của 3,8 triệu người. Ông Beasley nói: “Chúng tôi sẽ lấy thức ăn từ những người đói để cung cấp cho những người đang chết đói”.

Trong khi hầu như mọi quốc gia sẽ phải đối mặt với giá cả cao hơn, một số nơi có thể phải vật lộn để tìm đủ lương thực.

Armenia, Mông Cổ, Kazakhstan và Eritrea đã nhập khẩu hầu như tất cả lúa mì của họ từ Nga và Ukraine và phải tìm nguồn mới. Nhưng họ đang phải cạnh tranh với những nước mua lớn hơn nhiều, bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Bangladesh và Iran, những nước đã thu được hơn 60% lúa mì của họ từ hai nước tham chiến.

Và tất cả họ sẽ đấu thầu với nguồn cung thậm chí còn nhỏ hơn vì Trung Quốc, nhà sản xuất và tiêu thụ lúa mì lớn nhất thế giới, dự kiến sẽ mua nhiều hơn bình thường trên thị trường thế giới trong năm nay. Ngày 5/3, Trung Quốc tiết lộ rằng lũ lụt nghiêm trọng năm ngoái đã làm trì hoãn việc gieo trồng một phần ba vụ lúa mì của nước này, và bây giờ vụ thu hoạch sắp tới có vẻ ảm đạm.

Bộ trưởng Nông nghiệp Trung Quốc Tang Renjian cho biết: “Tình hình cây giống năm nay có thể nói là tồi tệ nhất trong lịch sử”.

Giá lúa mỳ, gạo toàn cầu đang tăng cao trong khi sản lượng thu hẹp

Cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến nguồn cung và tương lai lúa mì toàn cầu.

Trong một năm qua, giá lúa mỳ tăng gần gấp đôi, 42,19%. Giá gạo, mặt hàng thay thế, tăng 27%. Bình quân, giá lương thực thế giới tăng gần 13% trong tháng 3 theo chỉ số giá lương thực của Tổ chức Nông lương. Chỉ số giá thực phẩm trung bình đạt 159,3 điểm, so với mức 141,4 của tháng 2. Chỉ số giá ngũ cốc tăng 17%. FAO cũng giảm dự báo sản lượng lúa mì trên toàn thế giới từ 790 triệu tấn xuống 784 triệu tấn sau khi bao thanh toán với mức thiệt hại 20% đối với sản lượng lúa mì vụ đông của Ukraine.

Bộ trưởng Nông nghiệp Maroc cho biết quốc gia Bắc Phi này có thể sẽ mất 53% sản lượng ngũ cốc sau khi trải qua đợt hạn hán tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ. Lượng mưa ít hơn 41% so với trung bình trong mùa này. Nông dân Maroc đã trồng 3,5 triệu ha ngũ cốc trong mùa này; 44% là lúa mì mềm hoặc không cứng và 24% là lúa mì cứng. Chỉ có 21% vụ mùa được đánh giá là tốt trong khi 16% là trung bình. Cơ quan ngũ cốc nhà nước ONICLE cho biết họ sẽ tăng dần lượng dự trữ lúa mì do nguồn cung trong nước yếu đi.

Chỉ số Baltic Dry Index, một đánh giá về chi phí trung bình để vận chuyển các nguyên liệu thô như ngũ cốc, than và quặng sắt, đã tăng 4% trong tuần và kết thúc ở mức 2.137.

Bất ổn xã hội do giá cả

Giá lương thực tăng từ lâu đã là chất xúc tác cho những biến động xã hội và chính trị ở các nước nghèo ở châu Phi và Ả Rập, và nhiều nước trợ cấp các mặt hàng chủ lực như bánh mì đang nỗ lực để tránh những vấn đề này. Tuy nhiên, các nền kinh tế và ngân sách của họ – vốn đã căng thẳng bởi đại dịch và chi phí năng lượng cao – hiện đang có nguy cơ phải oằn mình với chi phí lương thực, nhà kinh tế cho biết.

Tunisia đã phải vật lộn để thanh toán cho một số thực phẩm nhập khẩu trước chiến tranh và hiện đang cố gắng ngăn chặn sự sụp đổ kinh tế. Lạm phát đã gây ra các cuộc biểu tình ở Maroc và đang làm khuấy động tình trạng bất ổn mới và các cuộc đàn áp bạo lực ở Sudan.

“Nhiều người nghĩ rằng điều này chỉ có nghĩa là bánh mì tròn của họ sẽ trở nên đắt hơn. Và điều đó hoàn toàn đúng, nhưng đó không phải là chỉ nói về vấn đề này”, Ben Isaacson, nhà phân tích nông nghiệp lâu năm của Scotiabank cho biết. Kể từ những năm 1970, Bắc Phi và Trung Đông đã phải vật lộn với các cuộc nổi dậy lặp đi lặp lại. “Điều gì thực sự đã dẫn đến việc mọi người xuống đường và phản đối?” ông nói. “Nó bắt đầu từ tình trạng thiếu lương thực và lạm phát giá lương thực”.

Các quốc gia bị ảnh hưởng bởi cuộc xung đột kéo dài, bao gồm Yemen, Syria, Nam Sudan và Ethiopia, đang phải đối mặt với tình trạng khẩn cấp về nạn đói nghiêm trọng mà các chuyên gia lo ngại nó có thể nhanh chóng trầm trọng hơn.

Tại Afghanistan, các nhân viên cứu trợ cảnh báo rằng cuộc khủng hoảng nhân đạo đã trở nên trầm trọng hơn do cuộc chiến ở Ukraine, khiến việc nuôi sống khoảng 23 triệu người Afghanistan – hơn một nửa dân số – trở nên khó khăn hơn.

Nooruddin Zaker Ahmadi, giám đốc Bashir Navid Complex, một công ty nhập khẩu Afghanistan, nói rằng giá cả đang tăng trên diện rộng. Trong tháng này, ông đã mất 5 ngày ở Nga để tìm dầu ăn. Ông mua các thùng carton 15 lít với giá 30 USD mỗi thùng và sẽ bán chúng tại thị trường Afghanistan với giá 35 USD. Trước chiến tranh, ông đã bán chúng với giá 23 USD

“Hoa Kỳ cho rằng họ chỉ trừng phạt Nga và các ngân hàng của họ”, ông nói. “Nhưng Hoa Kỳ đã trừng phạt toàn thế giới”.

Đối với thị trường lương thực toàn cầu, có ít quốc gia xung đột tồi tệ hơn Nga và Ukraine. Trong 5 năm qua, các nước này đã cùng nhau chiếm gần 30% lượng xuất khẩu lúa mì của thế giới, 17% ngô, 32% lúa mạch, một nguồn thức ăn chăn nuôi quan trọng và 75% dầu hạt hướng dương, một loại thực phẩm nấu ăn quan trọng ở một số nơi trên thế giới.

Cảnh báo tình trạng thiếu lương thực toàn cầu của IMF

IMF đã trở thành cơ quan toàn cầu gần đây nhất đưa ra cảnh báo về tình trạng thiếu lương thực toàn cầu có thể sắp xảy ra khi nói rằng các quốc gia dễ bị tổn thương có nguy cơ xảy ra bất ổn dân sự trong bối cảnh các vấn đề về nguồn cung.

 IMF cảnh báo tình trạng bất ổn dân sự liên quan đến giá lương thực cao ngất trời đang có nguy cơ ảnh hưởng đến các nước nghèo hơn, IMF cảnh báo trong bối cảnh lo ngại rằng thế giới có thể tiến vào một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu do Ukraine đang diễn ra các cuộc xung đột.

 Giữa những cảnh báo trước đây về nạn đói và cuộc khủng hoảng người di cư “Địa ngục trần gian” vì thiếu lương thực, cơ quan tài chính quốc tế này đã dự đoán rằng tăng trưởng trên toàn thế giới sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực, đặc biệt là các quốc gia nghèo hơn sẽ cảm nhận được gánh nặng của cuộc khủng hoảng đang diễn ra.

 Theo một bài đăng trên trang web của tổ chức này, sự kết hợp giữa lạm phát cao và các vấn đề về nguồn cung sẽ làm chậm tốc độ tăng trưởng kinh tế trên toàn thế giới, đặc biệt là các nền kinh tế dễ bị tổn thương phải chịu gánh nặng của khó khăn này.

 “Cuộc khủng hoảng này diễn ra khi mà nền kinh tế toàn cầu vẫn chưa phục hồi hoàn toàn sau đại dịch”, bài đăng do giám đốc bộ phận nghiên cứu của nhóm, Pierre-Olivier Gourinchas viết.

 “Ngay cả trước chiến tranh, lạm phát ở nhiều quốc gia đã tăng lên do mất cân bằng cung cầu và các chính sách hỗ trợ trong thời kỳ đại dịch khiến chính sách tiền tệ bị thắt chặt”, báo cáo tiếp tục. “Trong bối cảnh này, ngoài tác động nhân đạo tức thời và bi thảm, chiến tranh sẽ làm chậm tăng trưởng kinh tế và gia tăng lạm phát”.

 “Hơn nữa, giá thực phẩm và nhiên liệu tăng cũng có thể làm tăng đáng kể viễn cảnh bất ổn xã hội ở các nước nghèo hơn”, bài viết tiếp tục. “Các ngân hàng trung ương sẽ cần phải điều chỉnh chính sách của mình một cách dứt khoát để đảm bảo rằng kỳ vọng lạm phát trung và dài hạn vẫn được duy trì”.

Trong khi báo cáo của IMF đã trình bày chi tiết về tác động trong tương lai gần của cuộc khủng hoảng hiện tại trong năm nay và năm sau, tổ chức toàn cầu này dường như lo ngại rằng các vấn đề xung quanh tình trạng thiếu lương thực có thể còn kéo dài.

Sky News đưa tin tổ chức này cảnh báo rằng việc tích trữ lương thực ở cấp quốc gia ở Ukraine có thể làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng và dẫn đến tác động nhân đạo lâu dài hơn.

LHQ cảnh báo châu Âu về cuộc khủng hoảng người di cư ‘địa ngục trần gian’ 

IMF không phải là tổ chức quốc tế đầu tiên cảnh báo về giá lương thực tăng do thiếu hụt nguồn cung toàn cầu, người đứng đầu một nhóm ở Liên hợp quốc (LHQ) thậm chí còn đi xa đến mức nói vào tháng trước rằng một cuộc khủng hoảng di cư “Địa ngục trần gian” có thể xuất hiện ngoài thế giới thứ ba nếu nhiều quỹ hơn không thể cung cấp cho các cơ quan viện trợ.

Trả tiền lương thực cho các nước đang phát triển hoặc đối mặt với một cuộc khủng hoảng di cư khác – đó là tối hậu thư mà người đứng đầu Chương trình Lương thực Thế giới của LHQ đã đưa ra cho các nhà lãnh đạo châu Âu.

Cảnh báo kịch tính này được đưa ra khi tổ chức toàn cầu này bắt đầu đấu tranh để được trả lương thực mà họ sẽ quyên góp cho các khu vực bị đói kém trên thế giới do Nga đang tiếp tục xâm lược Ukraine làm gián đoạn nguồn cung cấp lương thực trên quy mô toàn cầu và hơn nữa, làm giá cả gia tăng. 

Giờ đây, theo một báo cáo của POLITICS, người đứng đầu chương trình lương thực đã cảnh báo rằng dự án của ông đang gặp nguy hiểm và châu Âu phải giải phóng thêm quỹ cho nhiệm vụ của nhóm LHQ nếu không sẽ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng di cư khủng khiếp.

“Chúng tôi đang thiếu hàng tỷ USD”, giám đốc Điều hành Ngân hàng Lương thực Thế giới David Beasley cho biết. “Nếu không cung cấp thêm vài tỷ đô-la trong năm nay có nghĩa là bạn sẽ gặp nạn đói, mất ổn định và di cư hàng loạt”.

“Nếu bạn nghĩ bây giờ chúng ta có địa ngục trần gian, hãy sẵn sàng”, cựu thống đốc Nam Carolina tiếp tục. “Nếu chúng ta bỏ bê Bắc Phi, thì Bắc Phi sẽ di cư đến Châu Âu. Nếu chúng ta bỏ bê Trung Đông, [thì] Trung Đông sẽ di cư đến Châu Âu”.

Thuỷ Tiên